Ի՞նչ է «Դժոխքի դարպասը» Կարակում անապատում

Մեր հսկայական մոլորակի բոլոր մայրցամաքներում դուք կարող եք գտնել մեծ թվով տարբեր խորհրդավոր վայրեր: Սկսած Կալիֆորնիայի Մահվան հովտի զբոսայգուց, վերջացրած Բերմուդյան եռանկյունով և այլ առեղծվածային վայրերով: Թուրքմենստանի արևոտ երկիրն ունի իր հետաքրքիր գրավչությունը, որն ամեն տարի գրավում է բազմաթիվ հետազոտողների, ինչպես նաև հետաքրքրասեր զբոսաշրջիկների։ Ավազոտ Կարակում անապատում ավելի քան հիսուն տարի ականատեսները կարող են դիտել այրվող խառնարանը, որը կոչվում է «Դժոխքի դարպասներ»:

Ինչպե՞ս այն հայտնվել

Այս երեւույթի պատմությունը սկսվում է 1971 թ. Դարվազա փոքրիկ գյուղի մոտ խորհրդային գիտնականները բնական գազի մեծ հանքավայր են հայտնաբերել։ Փորձնական հորատման ժամանակ հողաշերտերի տակ խոռոչ է նկատվել։ Իր ծանրության տակ հորատման սարքը փլուզվել է, որտեղ հետագայում ձևավորվել է մոտ վաթսուն մետր տրամագծով և մոտ քսան մետր խորությամբ մեծ խառնարան:

Թունավոր գազի գոլորշիները սկսել են դուրս գալ մակերես, ինչը կարող էր հանգեցնել կենդանիների և մարդկանց մահվան: Երկրաբանները որոշել են հրկիզել խառնարանը։ Ենթադրվում էր, որ կրակը կմարի կարճ ժամանակում, սակայն նրանք թերագնահատել են դաշտում թաքնված գազի քանակը։ Ավելի քան հիսուն տարի անց «Դժոխքի դարպասները» վառվում են շուրջօրյա՝ ներկայացնելով շունչ կտրող տեսարան, հատկապես գիշերը:

Խառնարանի գիտական ​​հետազոտություն

2013 թվականին կանադացի ճանապարհորդ և հեռուստահաղորդավար Ջորջ Կորոնիսը այցելեց «Դժոխքի դարպասներ»: Իր վտանգավոր աշխատանքի ընթացքում նա որոշել է իջնել խառնարանի ամենացածր կետը՝ արժեքավոր նյութեր հավաքելու հետագա հետազոտությունների համար։ Հողի վերլուծության արդյունքները ցույց են տվել, որ այնտեղ կյանք կա։ Հատկապես ագրեսիվ միջավայրում հայտնաբերվել են բակտերիաներ, որոնք կարող էին գոյատևել բարձր ջերմաստիճանի պայմաններում: Գիտնականների կարծիքով՝ այս միկրոօրգանիզմները հնարավոր չէ գտնել մեր մոլորակի այլ վայրերում։

Հարկ է նշել նաև, որ այս արշավախմբի հովանավորն էր National Geographic Society-ն։ Տեսագրված կադրերում Ջորջը երևում է խառնարանի հատակն իջնելիս:

Հնարավո՞ր է հանգցնել

Մինչև 2014 թվականը երկրի կառավարությունը Դժոխքի դարպասները դասում էր որպես ազգային տեսարժան վայրեր: Բացի այդ, խառնարանն եզակի տեղ է ապահովել գիտնականների համար, քանի որ նրանք կարող էին ուսումնասիրել բնական գազի երկարատև այրման հետևանքները, ինչպես նաև բացահայտել կյանքի գոյությունը բարձր ջերմաստիճանի ծայրահեղ պայմաններում:

Սակայն 2022 թվականին Թուրքմենստանի նախագահ Գուրբանգուլի Բերդիմուհամեդովը կարգադրել է միջոց գտնել խառնարանի կրակը մարելու համար։ Մեկ տարի անց Թուրքմենգազի գիտահետազոտական ​​ինստիտուտի մասնագետները հայտարարեցին, որ գտել են այս խնդրի լուծման ճանապարհը։ Նրանց կարծիքով՝ միակ ելքը այրվող խառնարանից ոչ հեռու եւս մեկ փոս բացելն է։ Դա հնարավորություն կտա դադարեցնել գազի անվերահսկելի հոսքերը, այսինքն՝ սպառել ավելի շատ վառելիք, քան բնությունն է տալիս։ Ժամանակի այս պահին այս նախագիծը ստուգման փուլ է անցնում, որը մեզ թույլ կտա գնահատել այս մեթոդի իրագործելիությունը:

Եզրակացություն

«Դժոխքի դարպասները» եզակի վայր է զբոսաշրջիկների, ինչպես նաև գիտնականների համար։ Նրա տեսքն ամբողջությամբ կապված է մարդու հետ՝ հետազոտողների համար բացելով մի երևույթ, որը դեռևս ուսումնասիրվում է այսօր։ Այնուամենայնիվ, չնայած այս ատրակցիոնի հիպնիչ գեղեցկությանը, այն ունի բազմաթիվ թերություններ: Գազի հսկայական պաշարների այրումը բացասաբար է անդրադառնում շրջակա միջավայրի, ինչպես նաև հանքավայրի մոտ ապրող մարդկանց առողջության վրա։ Չի կարելի չնշել նաեւ զուտ տնտեսական գործոնը։ Ի վերջո, վատնված գազը կորցրած շահույթ է երկրի համար։ Հաշվի առնելով վերը նշված բոլորը՝ կարող ենք եզրակացնել, որ թեև Կարակում անապատում այրվող խառնարանը, անշուշտ, արժեք ունի և՛ զբոսաշրջային, և՛ գիտական ​​տեսանկյունից, այն դեռ պետք է մարել: Մեզ մնում է հուսալ, որ թուրքմեն գիտնականների մշակած նախագիծը կփակի «Դժոխքի դարպասները» և կմարի 50-ամյա հրդեհը։

---

---