«Առանց հասարակական կազմակերպությունների կանայք պաշտպանությունից դուրս կմնան». Գոհար Աղջոյան
Օտարերկրյա ազդեցության մասին օրենքը զգալի ազդեցություն ունի ոչ կառավարական կազմակերպությունների և լրատվամիջոցների գործունեության վրա, այդ թվում նաև կանանց իրավունքների պաշտպանության ուղղությամբ աշխատող կազմակերպությունների: Օրենքի կիրարկումը բազմաթիվ հարցեր և մտահոգություններ է առաջացնում ՀԿ-ների շրջանում, քանի որ դա կարող է սահմանափակել նրանց կարողությունները և արդյունավետությունը:
Գոհար Աղջոյանը հոգեբան և թրեյներ է։ Նա աշխատում է տարբեր հասարակական կազմակերպություններում։ Radio NOR-ի հետ զրույցում Գոհարը պնդում է, որ Վրաստանում կանանց իրավունքների հիմնական պաշտպանը ոչ կառավարական կազմակերպություններն են։
«Կանայք վախենում են արտահայտել իրենց խնդիրները, չգիտեն ինչպես պաշտպանել իրենց իրավունքները և հաճախ դառնում են տարբեր տեսակի բռնությունների զոհեր՝ ֆիզիկական, հոգեբանական, տնտեսական և այլն։ Տարբեր ՀԿ-ներ, օրինակ՝ «Սաֆարի», «Ֆեմենա», «Կանանց հիմնադրամը», կանանց առաջարկում են իրավական և հոգեբանական օգնություն, օգնում նրանց դուրս գալ ճգնաժամային իրավիճակներից և նույնիսկ օգնում են աշխատանք գտնել։ Եթե Արևմուտքի կողմից ֆինանսավորվող ՀԿ-ները չկարողանան գործել թափանցիկության մասին օրենքի համաձայն, շատ կանայք կկորցնեն պաշտպանությունը և չեն կարողանա խոսել իրենց խնդիրների մասին»:
Գոհարը նշում է նաև, որ Սամցխե-Ջավախքում կան մի շարք ծրագրեր, որոնք ուղղված են կանանց հնարավորությունների բարելավմանը, նրանց տեղեկացվածության բարձրացմանը, կանանց համար աշխատատեղերի ստեղծմանը և կանանց ոչ ֆորմալ կրթությանը։ Երբ գործարկվի այս օրենքը, նման ծրագրերը չեն կարող ֆինանսավորվել արևմտյան տարբեր աղբյուրներից, ինչը կհանգեցնի դրանց փակմանը, և, հետևաբար, կանայք կկորցնեն դրանց հասանելիությունը: Նինոծմինդայից և Ախալքալաքից բազմաթիվ կանայք, մասնակցելով տարբեր հասարակական ծրագրերի, ստացել են դրամաշնորհներ և այժմ ունեն իրենց բիզնեսն ու զարգանալու հնարավորությունը։
«Ռուսական օրենքի» ազդեցությունը հասարակության, հատկապես էթնիկ փոքրամասնությունների վրա նկատելի կլինի։ Հիմա մենք լռում ենք և չենք ուզում լիովին ընդունել այն փաստը, որ այս օրենքը կազդի մեզ վրա։ Մենք կարծում ենք, որ ամեն ինչ լավ է և ինչպես պետք է լինի, քանի դեռ չենք զգացել այս օրենքի ազդեցությունը մեր մաշկի վրա»,- հավելեց Գոհարը։
Օտարերկրյա ազդեցության օրենքի ներդրումը զգալիորեն բարդացնում է կանանց իրավունքների պաշտպանության ոլորտում աշխատող հասարակական կազմակերպությունների գործունեությունը։ Այս կազմակերպությունները առանցքային դեր են խաղում գենդերային հավասարության և մարդու իրավունքների համար պայքարում, ուստի կարևոր է հաշվի առնել և նվազագույնի հասցնել նման օրենսդրության բացասական ազդեցությունը: ՀԿ-ների կայունությունն ու արդյունավետությունն ապահովելու համար անհրաժեշտ է հավասարակշռություն գտնել թափանցիկության պահանջների և հանրային շահերից ելնելով նրանց գործունեության աջակցության միջև:
Հիշեցնենք, որ ապրիլի 3-ին «Վրացական երազանքը» վերագրանցել է «Օտարերկրյա պետությունների շահերը հետապնդող կազմակերպությունների մասին» փոքր-ինչ փոփոխված անվանմամբ օրինագիծը Վրաստանի խորհրդարանում: Միացյալ Նահանգները և Եվրամիությունը դեմ են օրենքին՝ նշելով, որ այն հակասում է ԵՄ սկզբունքներին:
Չնայած հազարավոր քաղաքացիների, հասարակական կազմակերպությունների և լրատվամիջոցների հակազդեցությանը` Վրաստանի խորհրդարանը, այնուամենայնիվ, մայիսի 14-ին ընդունեց այսպես կոչված «ռուսական օրենքը», իսկ մայիսի 28-ին այն հաղթահարեց Վրաստանի նախագահի վետոն։
Օրենքի համաձայն՝ ԶԼՄ-ները և հասարակական կազմակերպությունները, որոնք իրենց ֆինանսավորման ավելի քան 20%-ը ստանում են օտարերկրյա դոնորներից, ստիպված են գրանցվել որպես «օտար տերության շահերը հետապնդող կազմակերպություններ», այլապես կտուգանվեն։ Գրանցումից կամ ֆինանսական հայտարարագիր ներկայացնելուց խուսափելը պատժվում է տուգանքով՝ 25000 լարիի չափով։ Սուբյեկտը պարտավոր է համապատասխան ինտերնետային էջ մուտք գործելուց հետո 10 աշխատանքային օրվա ընթացքում հայտը լրացնել էլեկտրոնային եղանակով` Վրաստանի Արդարադատության նախարարի կողմից սահմանված ձևին համապատասխան և ներկայացնել գործակալություն: Հայտը լրացնելու և ներկայացնելու պարտավորությունը չկատարելու դեպքում կտուգանվի 10000 լարիով:
Նույն արարքը կատարելու համար վերջին անգամ նշանակված վարչական տույժի կիրառումից հետո մեկամսյա ժամկետում արարքի կատարումը շարունակելը առաջացնում է տուգանք՝ 20000 լարիի չափով։
Այսպես կոչված «ռուսական օրենքի» ընդունման կապակցությամբ Միացյալ Նահանգները պատժամիջոցներ է սահմանել պետական պաշտոնյաների դեմ։ Հունիսին հանրությանը հայտնի դարձավ Եվրահանձնաժողովի փաստաթուղթը, ըստ որի, եթե երկրում իրավիճակը չբարելավվի, Եվրոպան պատժամիջոցներ կկիրառի անձնակազմի նկատմամբ, կդադարեցնի ֆինանսական օգնությունը և, որպես վերջին միջոց, ժամանակավորապես կդադարեցնի առանց վիզա անվճար ճանապարհորդությունների արտոնությունը։
Opinion, pooling and voting
