«Օտարերկրյա ազդեցության մասին» օրենքը էական ազդեցություն ունի հասարակական կազմակերպությունների և լրատվամիջոցների գործունեության վրա։ Օրենքը վերջիններից պահանջում է, որ նրանք գրանցվեն որպես օտարերկրյա ազդեցության գործակալներ:
Հասարակական կազմակերպություններից պահանջվում է ֆինանսական հայտարարագրեր ներկայացնել պետությանը, ինչը դժվարացնում է նրանց աշխատանքը և սպառնում է նրանց գոյությանը։ 2023 թվականին Վրաստանի խորհրդարանը մտադիր էր օրենք ընդունել, որով անկախ ԶԼՄ-ները և Արևմուտքի կողմից ֆինանսավորվող քաղաքացիական կազմակերպությունները կհայտարարվեն պետության թշնամիներ, և այդ օրենքը ընդունվեց նույն տարվա մարտի 7-ին։ Օրենքի ընդունմանը հաջորդեցին հասարակական բողոքի ակցիաներ ու ելույթներ։ Հանրահավաքներ են տեղի ունեցան ինչպես Վրաստանում, այնպես էլ նրա սահմաններից դուրս՝ տարբեր երկրներում։ Օտարերկրացի ուսանողներն ու միգրանտները ևս բողոքի ակցիա անցկացրին «Օտարերկրյա ազդեցության թափանցիկության մասին» օրենքի դեմ:
«ტოლერანტი» ասոցիացիան ոչ կառավարական կազմակերպություն է Սամցխե-Ջավախքում, որը այն կազմակերպություններից է, որոնք, ըստ օրենքի, պարտավոր են գրանցվել որպես օտարերկրյա ազդեցության ուժ։ «ტოლერანტი»-ի գործադիր տնօրեն և հիմնադիր Ցիրա Մեսխիշվիլին ասում է, որ կազմակերպությունը մտադիր չէ գրանցվել որպես օտարերկրյա ազդեցության ուժ և կշարունակի իր կամավորական գործունեությունը: «ტოლერანტი»-ի աշխատակիցները թրեյնինգներ կանցկացնեն և անվճար օգնություն կցուցաբերեն բնակչությանը։
«Մեզ ոչ ոք չի ների, եթե մենք գոնե մեկ ֆինանսական հայտարարագիր չլրացնենք, կարծում եմ՝ նախընտրական շրջանում դա արվում է միտումնավոր. Այս օրենքի պատճառով հասարակությունը երկու մասի է բաժանվել, և ստացվում է, որ մենք միմյանց չենք վստահում, սա լավ բանի չի բերի։ Ամենաշատը կտուժեն երիտասարդները. Լավ է, երբ պետությունը արտաքին օգնության կարիք չունի և կարող է ամեն ինչ ինքնուրույն անել, բայց մեր երկիրը դեռ այնքան էլ ուժեղ չէ»,- ասում է Ցիրա Մեսխիշվիլին։
2023 թվականի օգոստոսի 25-ին «Երիտասարդական նորարարություններ՝ հանուն հասարակության հաջող փոփոխությունների» ծրագրի շրջանակներում Բորժոմիում բացվեց նորարարական դպրոց Սամցխե-Ջավախքի տարածաշրջանի և Ծալկայի մունիցիպալիտետի երիտասարդների համար։ Դասընթացներին մասնակցել են 30 երիտասարդ։ Նորարարական դպրոցը ղեկավարում էր հրավիրյալ մարզիչ Գիորգի Տվալիաշվիլին։ 4 օրվա ընթացքում նա մասնակիցներին դասավանդեց քաղաքացիական ներգրավվածության, շահերի պաշտպանության և նախագծերի կառավարման մասին: Դասընթացից հետո մասնակիցներն իրականացրել են հանրային և քաղաքային շահերի պաշտպանության արշավներ: Ծրագիրն իրականացվել է Մեծ Բրիտանիայի կառավարության Հակամարտությունների, կայունության և անվտանգության հիմնադրամի (CSSF) կողմից և իրականացվել է Պատերազմի և խաղաղության լուսաբանման ինստիտուտի (IWPR) կողմից՝ Կին խաղաղարարների համաշխարհային ցանցի (GNWP) հետ համագործակցությամբ:
Անցած մեկ տարվա ընթացքում «ტოლერანტი» ասոցիացիան Մեծ Բրիտանիայի աջակցությամբ իրականացրել է 3 ծրագիր։ Դրանցից մեկն աչքի է ընկել իր հաջողությամբ, այն է՝ Նինոծմինդայի մունիցիպալիտետի Վլադիմիրովկա գյուղի ճանապարհի կառուցումը։
Լուսանկարում պատկերված է Վլադիմիրովկա գյուղի ճանապարհաշինության ընթացքը
Ի՞նչ օգուտներ են ստանում երիտասարդները հանդուրժողականությունից:
Լալի Փենջոյանը ծնվել է Նինոծմինդայի մունիցիպալիտետի Վլադիմիրովկա գյուղում։ Նա 20 տարեկան է և սովորում է Թբիլիսիի պետական համալսարանում։ Լալին 2023 թվականին Բորժոմիում մասնակցել է «Երիտասարդական նորարարություն՝ հասարակության մեջ հաջող փոփոխությունների համար» նախագծին, և Լալիի իրազեկման արշավի արդյունքում տեղական իշխանությունները սկսել են գյուղում դեպի Վլադիմիրովկա տանող ճանապարհի կառուցումը:
«2021 թվականին «ტოლერანტი»-ի օգնությամբ ես Փոկա գյուղում հիմնեցի Level Up երիտասարդական համայնքային կենտրոնը։ Արդեն 3 հաջողված ծրագիր ենք ունեցել։ «ტოლერანტი»-ի օգնությամբ իրականացված քարոզարշավը հաջող է անցել։ ՏԻՄ-ը գյուղական ճանապարհի շինարարությունը սկսել է 2024թ.։ Պատմության մեջ առաջին անգամ այս գյուղը քաղաքակրթության հետ կապվելու հնարավորություն կունենա»,- նշում է Լալին։
Եթե «ტოლერანტი» ասոցիացիան և նմանատիպ այլ հասարակական կազմակերպություններ դադարեն գոյություն ունենալ, մենք շատ հնարավորություններ կկորցնենք»,- ասում է Լալին։
Հիշեցնենք, որ 2024թ․ ապրիլի 4-ին Վրաստանի խորհրդարանում մեկնարկել էր «Թափանցիկության մասին օրենքի» նախագիծը, որին հետևեց վրաց հասարակության բազմաթիվ բողոքի ակցիաներ, ինչպես ամբողջ Վրաստանում, այնպես էլ արտերկրում։ Այս օրերին ԱՄՆ-ը և Եվրամիությունը Վրաստանի նկատմամբ պատժամիջոցների կիրառման և քաղաքական հարաբերությունների թուլացման քաղաքականություն են վարում, ինչը ի վերջո խոչընդոտում է Վրաստանի եվրաինտեգրման գործընթացին։ Օգոստոսի 1-ի դրությամբ բոլոր այն հասարակական կազմակերպությունները և լրատվամիջոցները, որոնք ստանում են իրենց տարեկան դրամական միջոցների 20%-ից ավելին արտերկրից, պարտավոր են գրանցվել որպես օտարերկրյա անվտանգության կազմակերպություն և լրացնել ֆինանսական հայտարարագիրը, հակառակ դեպքում՝ կենթարկվեն տուգանքների և այլ ծայրահեղ դեպքերի՝ գույքի բռնագրավում և կազմակերպության լուծարում։