Ամերիկայի Միացյալ Նահանգները պատժամիջոցներ է մշակել «Վրացական երազանքի» պատվավոր նախագահ, նախկին վարչապետ Բիձինա Իվանիշվիլիի դեմ և քննարկում է դրանք կիրառել մոտ ապագայում։
Այս տեղեկությունը «Ամերիկայի Ձայն»-ին հաստատում են ամերիկյան կառավարության երկու բարձրաստիճան պաշտոնյաներ և վարչակազմին մոտ երկու այլ աղբյուրներ։ Աղբյուրները խոսել են «Ամերիկայի Ձայն»-ի հետ՝ ելնելով հարցի բնույթից, անանունության պայմանով: Աղբյուրների համաձայն՝ պատժամիջոցների փաթեթի վրա աշխատանքը կղեկավարեն ԱՄՆ պետական գանձարանը և պետքարտուղարությունները։
«Մենք տեղեկություններ ունենք, որ նա [Բիձինա Իվանիշվիլին] քայլեր է ձեռնարկել ռուս օլիգարխների հետ հարաբերությունները զարգացնելու ուղղությամբ, քայլեր է ձեռնարկել Ռուսաստանին ավելի լավ մուտք ապահովելու վրացական շուկա։ Փաստորեն, նա որոշակի գործողություններ է իրականացրել ռուսական հետախուզության ցուցումով»,- «Ամերիկայի ձայնի» հետ հեռախոսազրույցում ասել է ամերիկյան կառավարության բարձրաստիճան պաշտոնյան՝ անանունության պայմանով, զգայունության պատճառով։
ԱՄՆ կառավարության բարձրաստիճան պաշտոնյայի խոսքով՝ պատժամիջոցների հիմքում ընկած է 14024 հրամանը։ Նրա խոսքով, հրամանագիրը լայն լիազորություններ ունի. Դրանում ներգրավված անձինք, որոնք իրականացնում են ժողովրդավարական ինստիտուտներն ու արժեքները խարխլող գործողություններ, ներգրավված են միջազգային կոռուպցիայի մեջ։ Գոյություն ունի գործունեության մի ամբողջ շարք, որոնք ենթակա են պատժամիջոցների, եթե դրանք ձեռնտու են Ռուսաստանի Դաշնությանը:
Նախագահ Ջո Բայդենի կողմից 2021 թվականի ապրիլի 15-ին հրապարակված 14024 գործադիր հրամանը սահմանում է իրավական դաշտը և հիմք է տալիս Ռուսաստանի Դաշնությանը վնասակար օտարերկրյա գործունեության մեջ ներգրավված անձանց և կազմակերպությունների նկատմամբ պատժամիջոցներ կիրառելու համար: Այդ գործողությունները ներառում են ժողովրդավարական գործընթացների տապալում, կիբերհարձակումներ, միջամտություն ընտրություններին և այլ ապակայունացնող գործողություններ օտար երկրներում:
«ԱՄՆ կառավարությունը պատժամիջոցների փաթեթ է պատրաստել և պատրաստ է ընդունել այն»,- «Ամերիկայի ձայնին» պարզաբանել է վարչակազմին մոտ մեկ այլ աղբյուր, ով նույնպես խոսում է անանունության պայմանով՝ անվտանգության նկատառումներից ելնելով։«Պատժամիջոցները մատնանշում են մի շարք խնդիրներ, այդ թվում՝ խարխլելով ժողովրդավարական ինստիտուտները, ինչպես նաև միջազգային կոռուպցիան, որը ձեռնտու է Ռուսաստանի Դաշնությանը», – ասում է աղբյուրը, ով տեղեկացված է ամերիկյան կառավարությունում ընթացող քննարկման մասին և ծանոթ է մշակված փաթեթին։
«Պատժամիջոցների շեմը հաղթահարելու համար վարչակազմը պետք է ցույց տա, որ [պատժամիջոցների թիրախի] գործողությունները հաղթահարել են օրինական շեմը, և, որ այդ գործունեությունը հստակ օգուտ է բերում Ռուսաստանին, և վարչակազմն արել է դա»,- ասել է վարչակազմին մտերիմ աղբյուրը։
Համաձայն հրամանագրի՝ պատժամիջոցներ են սահմանվում հետևյալ անձանց նկատմամբ.
1․Անհատներ կամ կազմակերպություններ, որոնք ներգրավված են վնասակար կիբեր գործունեության կամ ապատեղեկատվության արշավներում:
2․ Նրանք, ովքեր ներգրավված են ԱՄՆ-ի և նրա դաշնակիցների դեմոկրատական ինստիտուտների կամ գործընթացների խարխլման մեջ:
3․ Կազմակերպություններ կամ անհատներ, որոնք գործում են Ռուսաստանի տնտեսության որոշակի ոլորտներում, ինչպիսիք են պաշտպանությունը և էներգետիկան:
4․Անհատներ կամ կազմակերպություններ, որոնք աջակցում են Ռուսաստանի օկուպացիային կամ ագրեսիային Ուկրաինայում։
5․Ռուսաստանի հետ կապված մարդու իրավունքների ոտնահարման, կոռուպցիայի և բռնաճնշումների բոլոր պատասխանատուները։
«Առայժմ հայտնի չէ, թե արդյո՞ք և երբ [փաթեթը] կիրականացվի։ Բայց դրա համար անհրաժեշտ աշխատանքն արվել է»,- ասել է «Ամերիկայի ձայն»-ին վարչակազմին մտերիմ աղբյուրը, ցույց տալով, որ վարչակազմը դեռ հույս ունի, որ Վրաստանի կառավարությունը կվերադառնա ժողովրդավարական կուրսին։
Միացյալ Նահանգների վարչակազմի բարձրաստիճան պաշտոնյաները չեն հստակեցնում, թե երբ կկիրառվեն պատժամիջոցները։ Նրանք չեն հստակեցնում՝ դա տեղի կունենա հոկտեմբերի 26-ի հաջորդ ընտրություններից առաջ, թե դրանից հետո։
«Նորությունն այն է, որ նախկինում դա նոր էր քննարկվում, հիմա կա փաթեթ, որը պատրաստ է իրագործման»,- այսպես է պատասխանում բարձրաստիճան պաշտոնյան հարցին, թե որքանով է նոր, որ ԱՄՆ-ն աշխատում է այս ուղղությամբ։ Ըստ աղբյուրի, պատժամիջոցների փաթեթում կարող են ներառվել նաև Իվանիշվիլիի հետ առնչություն ունեցող անձինք, թեև նա ձեռնպահ է մնում մանրամասները հրապարակելուց։
Ըստ ԱՄՆ կառավարության՝ 2023 թվականի դեկտեմբերի 22-ին նախագահը փոփոխել է 14024 գործադիր հրամանը՝ «Ռուսաստանի Դաշնության վնասակար գործունեության դեմ լրացուցիչ քայլերի մասին» նոր գործադիր հրամանով, երպիսզի ավելի լիարժեք անդրադառնա Ռուսաստանի Դաշնության ռազմարդյունաբերական բազայի շարունակական օգտագործմանը՝ ԱՄՆ ազգային անվտանգության համար կարևոր երկրներում և տարածաշրջաններում անվտանգության խախտումները հեշտացնելու համար:
Հարցին, թե արդո՞ք սա ևս մեկ նախազգուշացում է, անանունության պայմանով պատասխանեց ընթացող ներքին քննարկումների մասին տեղյակ մեկ այլ աղբյուր և բացատրեց, որ «սա տրամաբանական ենթադրություն է։ ԱՄՆ կառավարությունը հիասթափված էր, որ չկարողացավ [համոզել] Վրաստանի կառավարությանը լրջորեն վերաբերվել այն իրավիճակին, որում իրենք դրել էին։ Եվ ես կարծում եմ, որ Բայդենի շրջապատը փորձում է լրջություն ցուցաբերել և հույս ունենալ, որ Վրաստանի կառավարությունում ինչ-որ մեկը լրջորեն կլսի իրենց»: Նրա խոսքով, փաթեթի ընդունումը «շատ ակտիվորեն դիտարկվում է», և ամերիկյան գործադիր իշխանությունները «պատրաստ են դա անել»։
Երբ Միացյալ Նահանգները պատժամիջոցներ է սահմանում անձի նկատմամբ 14024 Գործադիր հրամանի համաձայն, նրա ակտիվներն ու շահերը ԱՄՆ իրավասության մեջ սառեցվում են, և ԱՄՆ ընկերություններին և քաղաքացիներին արգելվում է նրանց հետ ունենալ ֆինանսական կամ առևտրային գործարքներ: Արդյունքում՝ մարդը մեկուսացված է ոչ միայն ամերիկյան, այլ հաճախ՝ համաշխարհային ֆինանսական համակարգերից, քանի որ միջազգային կառույցներն ու ընկերությունները հաճախ են ենթարկվում պատժամիջոցներին՝ երկրորդական պատժամիջոցներից խուսափելու համար։ Բացի այդ, անհատը կարող է ենթարկվել վիզայի սահմանափակումների, իսկ պատժամիջոցները կդժվարացնեն համաշխարհային բիզնեսի և բանկային ծառայությունների հասանելիությունը:
Արտասահմանյան ընկերությունները, որոնք կշարունակեն համագործակցել պատժամիջոցների տակ գտնվող անձի հետ, իրենք կհայտնվեն պատժամիջոցների վտանգի տակ։
«Երկուշաբթի օրը մենք պատժամիջոցներ սահմանեցինք համաշխարհային Մագնիտսկու օրենքի համաձայն։ Եվ սա ենթակա է պատժամիջոցների մեկ այլ խմբի»,- պարզաբանում է ամերիկացի բարձրաստիճան պաշտոնյան։
Անցյալ շաբաթ Միացյալ Նահանգների ֆինանսների նախարարության արտաքին ակտիվների վերահսկման ծառայությունը պատժամիջոցներ սահմանեց նրանց նկատմամբ, ովքեր Վրաստանում «խաթարում են հիմնարար ազատությունները, ներառյալ խոսքի ազատությունը»,- ասվում է Գանձապետարանի պաշտոնական հայտարարության մեջ։
Մասնավորապես, ֆինանսների նախարարությունը պատժամիջոցներ է սահմանել Վրաստանի կառավարության երկու բարձրաստիճան պաշտոնյաների նկատմամբ, որոնք կապված են խաղաղ ցուցարարների և քաղաքական հակառակորդների նկատմամբ «դաժան ճնշելու» հետ: Եվ նաև երկու մասնավոր անձանց, ովքեր «պատասխանատու, մեղսակից կամ ուղղակի կամ անուղղակի ներգրավված են վրացիների կողմից խաղաղ հավաքների ազատության բռնի սահմանափակմանը»:
Բոլոր չորս անձինք , այսպես կոչված «Մագնիտսկու ակտի» շրջանակներում պատժամիջոցների են ենթարկվել, որը ներառում է մարդու իրավունքների էական խախտումներ։
Պատժամիջոցների են ենթարկվել Ներքին գործերի նախարարության հատուկ գործերի վարչության պետ Զվիադ Խարազիշվիլին և նրա տեղակալ Միլլեր Լագազաուրին։ Ինչ վերաբերում է մասնավոր անձանց, ապա նրանք են «Alt-Info»-ի հիմնադիր Կոնստանտին Մորգոշիան և Զուրաբ Մախարաձեն, ով առնչություն ունի նույն կազմակերպության հետ։ Մինչ այդ ԱՄՆ-ն վիզային սահմանափակումներ է սահմանել ավելի քան 100 մարդու նկատմամբ՝ կապված Վրաստանում տեղի ունեցած իրադարձությունների հետ։