Ի՞նչ կտա Վրաստանի էթնիկ փոքրամասնություններին Վրաստանի անդամակցությունը ԵՄ-ին
Հեղինակ Քրիստինա Մարաբյան.
Վրաստանի նման երկրների համար, որտեղ էթնիկ փոքրամասնությունները կազմում են բնակչության մեծ մասը, Եվրամիությանը (ԵՄ) միանալը կարող է ունենալ մի քանի հիմնական առավելություններ և դրդապատճառներ: ԵՄ-ին անդամակցությունը կարող է հզոր գործիք լինել էթնիկ փոքրամասնությունների վիճակը բարելավելու, մարդու իրավունքների ավելի լավ հարգանքը խթանելու և զարգացման և ինտեգրման համար ռեսուրսների և հնարավորությունների հասանելիության ապահովման համար:
Սամցխե-Ջավախք Ախալքալաք
ԵՄ-ն ունի խիստ չափանիշներ և օրենսդրություն՝ ուղղված էթնիկ և կրոնական փոքրամասնությունների իրավունքների պաշտպանությանը։ ԵՄ-ին անդամակցելը նշանակում է այդ չափանիշներին համապատասխանելու պարտավորություն, ինչը կարող է բարելավել երկրում փոքրամասնությունների իրավական կարգավիճակը և պաշտպանությունը:
«Մենք կարող ենք ուղղակիորեն ասել, որ Եվրամիությանն ինտեգրումը կբարելավի էթնիկ փոքրամասնությունների սոցիալ-տնտեսական պայմանները։ Սրանք ոչ միայն տնտեսական և սոցիալական պայմաններ են, այլև մասնակցություն հասարակական-քաղաքական կյանքին։ Կան բազմաթիվ տարբեր հնարավորություններ, որոնք տալիս է ԵՄ-ն, և դա վերաբերում է կրթական, տնտեսական ծրագրերին և այլն: Ամենակարևորը Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիան է և այլ չափանիշներ։ Եվրոպան ունի ազգային փոքրամասնությունների պաշտպանության շրջանակային կոնվենցիա, կա նաև փոքրամասնությունների լեզուների եվրոպական խարտիա, և Եվրամիությունը աջակցում է, որ նրանք իրականում աշխատեն գործնականում: Կան բազմաթիվ այլ գործիքներ»,- ասում է Վրաստանի նախկին օմբուդսմեն և Վրաստանում ժողովրդավարության ուսումնասիրության ինստիտուտի հիմնադիր Ուչա Նանուաշվիլին:
ԵՄ անդամակցությունը կարող է օգնել բարելավել էթնիկ փոքրամասնությունների սոցիալական ինտեգրումը տարբեր ծրագրերի և նախաձեռնությունների իրականացման միջոցով, որոնք ուղղված են էթնիկ փոքրամասնություններին աջակցելուն և զարգացմանը: ԵՄ-ն նաև ֆինանսավորում է նախագծեր, որոնք նպաստում են հավասար հնարավորությունների և սոցիալական ներառմանը:
ԵՄ-ն իր անդամներից պահանջում է հարգել օրենքի գերակայությունը, որը ներառում է մարդու իրավունքների պաշտպանությունը և խտրականության բացառումը: Սա կարող է նպաստել երկրում օրենքի ավելի արդար և թափանցիկ կիրարկմանը:
«ԵՄ-ն վերջերս ընդունեց ԵՄ արժեքների հիմնարար հայտարարություն: Նրանք առաջինն էին, որ իրենց հայտարարություններում ճանաչեցին փոքրամասնությունների իրավունքները։ Այս բոլոր սկզբունքները գրված են՝ արժանապատվությունը, հավասարությունը, ժողովրդավարությունը, ազատությունը, օրենքի գերակայությունը և ներառյալ մարդու իրավունքները և փոքրամասնություններին պատկանող անձանց իրավունքները: Սրանք միայն խոսքեր չեն, կան շատ կոնկրետ մեթոդներ, թե ինչպես բարելավել սոցիալ-տնտեսական և մշակութային իրավունքները, այլ նաև էթնիկ փոքրամասնությունների քաղաքացիական և քաղաքական իրավունքները: Եվրոպայում շատ լավ պրակտիկա կա խտրականության դեմ և շատ ստանդարտներ, որոնք արդեն ընդունվել և մշակվում են Եվրոպայում: Իհարկե, դա կազդի նաև մեր երկրում ազգային փոքրամասնությունների կյանքի վրա։ Դրանից դուք կարող եք շատ օգուտներ ստանալ:
Եվրոպան միակ կոնտինգենտն է, որտեղ ամեն տեղ այդքան մանրամասն ուշադրություն են դարձնում փոքրամասնությունների խնդիրներին։ ԵՄ բոլոր անդամները պետք է հետևեն նույն օրենսդրությանը»,- ասում է Ուչա Նանուաշվիլին:
Բելգիա, Բրյուսել
ԵՄ-ին անդամակցելու գործընթացը պահանջում է բարեփոխումներ, որոնք հաճախ վերաբերում են մարդու իրավունքներին, արդարադատությանը և խտրականության դեմ միջոցառումներին: Այս բարեփոխումները կարող են դրական ազդեցություն ունենալ Վրաստանում ազգային փոքրամասնությունների վիճակի վրա։
ԵՄ-ին Վրաստանի անդամակցությունից մեկ այլ օգուտ կարող է լինել ներդրումների աջակցությունն այն տարածաշրջաններում, որտեղ կա էթնիկ փոքրամասնությունների բարձր կենտրոնացում (Վրաստանում դրանք Սամցխե-Ջավախքի շրջաններն են, որտեղ ապրում են հայերը և Քվեմո Քարթլին, որտեղ նույնպես ադրբեջանցիները կոմպակտ են ապրում): Սա կարող է նպաստել տնտեսական զարգացմանը և բարելավել կյանքի որակը։
Իրավական առումով Եվրամիությունը (ԵՄ) մեծ նշանակություն է տալիս էթնիկ և կրոնական փոքրամասնությունների իրավունքներին և մի շարք միջոցներ է ձեռնարկում նրանց պաշտպանելու և աջակցելու համար։
Օրենսդրություն և կանոնակարգեր
Եվրոպական միության հիմնարար իրավունքների խարտիա. Այս փաստաթուղթը ամրագրում է ԵՄ քաղաքացիների հիմնարար իրավունքներն ու ազատությունները, ներառյալ էթնիկ և կրոնական փոքրամասնությունների իրավունքները: Այն ներառում է հոդվածներ խտրականության, հավասարության և մարդու իրավունքների մասին:
Հրահանգներ և կանոնակարգեր. ԵՄ-ն ընդունում է տարբեր հրահանգներ՝ ուղղված փոքրամասնությունների իրավունքների պաշտպանությանը, ինչպես օրինակ՝ զբաղվածության հավասարության մասին հրահանգը և ապրանքների և ծառայությունների հավասար հասանելիության հրահանգը:
Հանձնաժողով և գործակալություններ
Եվրոպական հանձնաժողով. Հանձնաժողովը կարևոր դեր է խաղում փոքրամասնությունների իրավունքների պաշտպանությանն ուղղված օրենսդրության մոնիտորինգի և կիրառման գործում:
Ռասիզմի և անհանդուրժողականության դեմ եվրոպական կենտրոն (ECRI). Այս մարմինը խորհուրդ է տալիս անդամ երկրներին միջոցներ ձեռնարկել խտրականության դեմ պայքարելու և փոքրամասնությունների իրավունքները պաշտպանելու համար:
«Եվրոպական պատմության մեջ նման դառը դասեր եղան, ուստի նրանք ստեղծեցին մի համակարգ, որտեղ իրավունքները պաշտպանված են։ Սա նշանակում է, որ այն երկրները, որոնք ցանկանում են համագործակցել կամ ԵՄ անդամ լինել, պետք է պաշտպանեն էթնիկ փոքրամասնությունների իրավունքները։ Սա նշանակում է, որ ԵՄ-ին անդամակցելուց հետո Վրաստանը պետք է վավերացնի մի շարք փաստաթղթեր, որոնք ընդհանուր են ԵՄ բոլոր երկրների համար։ Այսինքն՝ մենք արդեն ունենք Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիան, որը վաղուց է վավերացրել Վրաստանը, և Ազգային փոքրամասնությունների պաշտպանության շրջանակային կոնվենցիան, որը նաև լուծումներ է առաջարկում էթնիկ փոքրամասնությունների իրավունքների պաշտպանության խնդիրներին։ Եվ կան մի շարք այլ գործիքներ, որոնք չափորոշիչ են սահմանում և զարգացնում սկզբունքը։ «Այս բոլոր չափանիշները շատ հստակորեն շարադրված են Եվրամիության Սահմանադրության մեջ», – ասում է Վրաստանի նախկին օմբուդսմեն և Վրաստանում Ժողովրդավարության ուսումնասիրման ինստիտուտի հիմնադիր Ուչա Նանուաշվիլին:
Վրաստանի հայերի համար, ինչպես և երկրի մյուս էթնիկ փոքրամասնությունների համար, Վրաստանի մուտքը Եվրամիություն կարող է մի շարք էական առավելություններ ունենալ։
ԵՄ-ն ունի էթնիկ և կրոնական փոքրամասնությունների իրավունքների պաշտպանության խիստ չափանիշներ: Վրաստանի անդամակցությունը ԵՄ-ին կարող է հանգեցնել հայերի և այլ փոքրամասնությունների իրավական կարգավիճակի բարելավմանը` այդ չափանիշների ներդրման և իրականացման միջոցով: Որպես ԵՄ ինտեգրման գործընթացի մաս, Վրաստանը պետք է միջոցներ ձեռնարկի և իրականացնի խտրականության և այլատյացության դեմ պայքարելու համար: Սա ավելի արդար և ներառական միջավայր կստեղծի բոլոր էթնիկ խմբերի, այդ թվում՝ հայերի համար:
ԵՄ-ն աջակցում է մշակութային բազմազանությանը և միջմշակութային փոխանակմանը: Միությանը միանալը կարող է նպաստել հայերի մշակութային ժառանգության պահպանմանն ու զարգացմանը, ինչպես նաև ավելի լայն համատեքստում տեղեկացվածության և հարգանքի բարձրացմանը:
Opinion, pooling and voting
