Վրաստանում էլեկտրաէներգիան թանկացել է 7,9 տոկոսով

Վրաստանում էլեկտրաէներգիայի արտադրության ծավալը 2024 թվականի ինն ամիսներին հասել է 11,4 ՏՎտժ-ի, ինչը 1,5%-ով գերազանցում է 2023 թվականի նույն ժամանակահատվածի ցուցանիշը։ Հիդրոէլեկտրակայաններին բաժին է ընկել ընդհանուր արտադրության 83,5%-ը՝ 9,5 ՏՎտժ, ինչը 7,2%-ով ավելի է նախորդ տարվա համեմատ։

Այս աճը բացատրվում է բարենպաստ հիդրոլոգիական պայմաններով, որոնք հնարավորություն են տվել մեծացնել արտադրությունը խոշոր հիդրոէլեկտրակայաններում, գրում են հեղինակներ Էկա Բոչորիշվիլին և Մարիամ Չախվաշվիլին նոր ուսումնասիրության մեջ։

ՋԷԿ-երի մասնաբաժինը էլեկտրաէներգիայի ընդհանուր արտադրության մեջ կազմել է ընդամենը 16%-ը, մինչդեռ դրանց արտադրությունը նվազել է 20,3%-ով։ Նվազումը պայմանավորված է հիդրոարտադրության ավելացմամբ և արտահանման նվազմամբ։ Հողմակայաններն ապահովել են արտադրության 1%-ից պակաս:

Հաշվետու ժամանակահատվածում էլեկտրաէներգիայի սպառումն աճել է 5,4%-ով և կազմել 10,4 ՏՎտժ։ Միաժամանակ, Վրաստանը մնաց զուտ արտահանող, թեև զուտ արտահանումը նվազել է 36,4%-ով և կազմել 0,6 ՏՎտժ, իսկ արտահանման եկամուտները կրճատվել են ավելի քան կիսով չափ՝ մինչև 45,2 մլն դոլար։ Արտահանման հիմնական շուկան Թուրքիան է, որին բաժին է ընկնում արտահանման 82,8%-ը՝ չնայած արտահանման գների 28,1%-ով նվազմանը, մինչև 4,7 ցենտ 1 կՎտ/ժ-ի դիմաց։

Տերավատը (TW) հզորության չափման միավոր է, որտեղ Վատը սահմանվում է որպես հզորություն, որով աշխատանքը կատարվում է մեկ վայրկյանում:

Վրաստանում էլեկտրաէներգիայի սակագինը տարեկան կտրվածքով աճել է 7,9%-ով եւ կազմել 5,6 ԱՄՆ ցենտ մեկ կիլովատի դիմաց։

Էլեկտրաէներգիայի խառնուրդում ամենամեծ բաժինը շարունակում են զբաղեցնել ՀԺԿ կայանները, որոնք «երաշխավորված գնման պայմանագրեր են»։ Նման գործարքների սակագինը «Վրացական երազանքի» կառավարության կողմից որոշվել է վերադարձնել 2022 թվականին, և որոնց համար Արժույթի միջազգային հիմնադրամի առաջարկությամբ նախապես մորատորիում էր հայտարարվել 2017 թվականից հետո։

Ուղղակի սպառողների կողմից պահանջարկն աճել է 14,1%-ով, ինչը կապված է կրիպտո-մայնինգի և մետալուրգիայի ինտենսիվացման հետ, իսկ Աբխազիայում սպառումը նվազել է 4,4%-ով։ Էլեկտրաէներգիայի ներմուծումը կազմել է 0,5 ՏՎտ/ժ, ինչը 17,8%-ով պակաս է նախորդ տարվա համեմատ, ընդ որում այդ ծավալի 88,7%-ը կատարվել է Ռուսաստանից՝ 1 կՎտ/ժ-ի դիմաց 0,1 ցենտ գնով։

Էներգետիկայի կարգավորման ազգային հանձնաժողովը հրապարակել է նաև խոշորագույն հիդրոէլեկտրակայանների վարկանիշը, որտեղ առաջատար են Էնգուրիի, Վարցիխեի և Վարդնիլիի հիդրոէլեկտրակայանները՝ երկրի էներգետիկ հաշվեկշռում առավել նշանակալից ներդրումով։

Որոշ ներդրողներ այժմ կարող են ազատվել նախաշինարարական երաշխիքներ տրամադրելու պարտավորությունից: Գործող կանոնների համաձայն, երբ ներդրողը սկսում է վերականգնվող էներգիայի նախագիծ մշակել, նա պայմանագիր կամ հուշագիր է կնքում կառավարության հետ հետախուզման և շինարարության համար, որը հրապարակվել է Galt & Taggart ընկերության զեկույցում, որն առաջարկում է վարկային վարկանիշներ և ֆինանսական տեղեկատվություն:

Նախկինում յուրաքանչյուր ներդրողից պահանջվում էր 5000 ԱՄՆ դոլարի երաշխիք տրամադրել մեկ ՄՎտ-ի համար կառավարությանը հետախուզման փուլում, իսկ երաշխիքային պահանջները մեծանում են շինարարության փուլում կամ CFD-ի խրախուսման սխեմա մտնելուց հետո:

2024 թվականի հոկտեմբերի 21-ին, առանց Վրաստանի խորհրդարանի գումարման կամ որոշման, փոփոխություններ են կատարվել կառավարության թիվ 515 որոշման մեջ, որոնք թույլ են տալիս մինչև 100 ՄՎտ հզորությամբ հողմային, արևային և հիդրոէլեկտրակայաններին ազատել անհրաժեշտությունից։ տրամադրել նախաշինարարական երաշխիքներ, եթե նման որոշում կայացվի կառավարության կողմից: Այս փոփոխությունները նպատակ ունեն «խրախուսել վերականգնվող էներգիայի նոր աղբյուրների որոնումն ու զարգացումը», ասված է Վրաստանի կառավարության որոշման մեջ։

---

---