Ի՞նչ կփոխվի Վրաստանում ԱՄՆ-ում տեղի ունեցած իշխանափոխությունից հետո
Հեղինակ՝ Քրիստինա Մարաբյան
ԱՄՆ-ը զգալի ռազմական և դիվանագիտական աջակցություն է ցուցաբերում Վրաստանին, հատկապես Ռուսաստանի հետ հարաբերությունների համատեքստում։ ԱՄՆ-ում քաղաքական որոշումները վերաբերում են ոչ միայն Վրաստանի հետ երկկողմ հարաբերություններին, այլեւ ընդհանրապես միջազգային իրավիճակին։
ԱՄՆ-ը Վրաստանի կարևոր տնտեսական գործընկերն է. Աջակցության տարբեր ծրագրերի և ներդրումների միջոցով ամերիկյան ընկերությունները առանցքային դեր են խաղում Վրաստանի տնտեսության մեջ, հատկապես այնպիսի ոլորտներում, ինչպիսիք են էներգետիկան, ենթակառուցվածքները և գյուղատնտեսությունը:
ԱՄՆ-ն ակտիվորեն աջակցում է Վրաստանում ժողովրդավարական բարեփոխումներին։ Խոսքը վերաբերում է ոչ միայն ժողովրդավարական նախաձեռնությունների ֆինանսավորմանը, այլ նաև դատական համակարգի բարեփոխմանը, կոռուպցիայի դեմ պայքարին և ընտրությունների թափանցիկության բարձրացմանը։
Այսպիսով, Վրաստանում ընդունված «օտարերկրյա գործակալների» մասին օրենքը դարձավ երկրում լուրջ բողոքի ակցիաների և ԱՄՆ-ի և արևմտյան այլ երկրների դիվանագիտական քննադատության պատճառ։ Այս օրինագիծը հերթական լարվածության կետն է դարձել քաղաքական ու աշխարհաքաղաքական գործընթացների համատեքստում։
Միևնույն ժամանակ, ԱՄՆ վարչակազմի դիրքորոշումը մեծապես կախված է նրանից, թե որքանով է Վրաստանի կառավարությունը կատարում իր պարտավորությունները՝ բարելավելու ժողովրդավարական ինստիտուտները և մարդու իրավունքները։ ԱՄՆ-ում իշխանափոխությունը կարող է ազդել Վրաստանին տրամադրվող աջակցության շեշտադրման վրա՝ կախված նոր առաջնորդների քաղաքական կողմնորոշումից։
ԱՄՆ-ի վերջին ընտրությունների ժամանակ հայտնի դարձավ, որ ԱՄՆ նախկին նախագահ Դոնալդ Թրամփը վստահորեն առաջատար է ընտրություններում։ Սա հետաքրքրություն է առաջացնում վրացական քաղաքացիական հասարակության կողմից, որը ԱՄՆ-ի ընտրություններին հետևում էր ոչ պակաս հետաքրքրությամբ, քան իշխանությունը։
«Կարծում եմ, որ, ցավոք, Թրամփի վարչակազմի օրոք ժողովրդավարության հարցերը չեն լինի նրա արտաքին քաղաքականության առաջնահերթությունը, բայց, մյուս կողմից, ամեն ինչ չի կարող արմատապես փոխվել, քանի որ ԱՄՆ արտաքին քաղաքականության շատ հարցեր որոշում է ոչ թե անձամբ նախագահը, այլ նախագահի վարչակազմի և Կոնգրեսի [դիրքորոշումների] ամբողջությունը։
Այնպես որ, ես դեռ որևէ պատճառ չեմ տեսնում ակնկալելու, որ Միացյալ Նահանգները հանկարծ կմոռանա ժողովրդավարության և մարդու իրավունքների հիմնարար սկզբունքները։ Կարող եմ ենթադրել, որ Միացյալ Նահանգները դա չի դարձնի իր հիմնական առաջնահերթությունը այլ երկրների հետ հարաբերություններում, բայց նաև կարծում եմ, որ նրանք ամբողջությամբ չեն մոռանա այն հիմնարար սկզբունքների մասին, որոնց վրա հիմնված է հենց ամերիկյան քաղաքական համակարգը»,- ասում է Մեծ ԲրիտանիայումՎրաստանի նախկին դեսպան, Ռոնդելի հիմնադրամի (GFSIS) ավագ գիտաշխատող Գեորգի Բադրիձեն:
Ինչ վերաբերում է «Օտարերկրյա գործակալների մասին» օրենքին, ապա, ինչպես նշեց նախկին դեսպանը, նոր իրողությունները հաշվի առնելով, դժվար է հստակ կանխատեսել, թե ԱՄՆ-ն ինչպես կվարվի Վրաստանի նկատմամբ։
«Ինչ վերաբերում է օրենքին, մենք պետք է տեսնենք, թե ինչպես կզարգանա օրինագծի ընդունումը, որը նախաձեռնել էր Կոնգրեսի երկկուսակցական դաշինքը», – նշել է Գեորգի Բադրիձեն՝ խոսելով ԱՄՆ-ի կողմից ընդունված Վրաստանի հետ ընկերության ակտի կամ այլ կերպ ասած ՄԵԳՈԲԱՐԻ օրենքի մասին, որը, ի թիվս այլ բաների, նախատեսում է նաև ֆինանսական պատժամիջոցներ։
Դիվանագետի խոսքով՝ ինքը չի կարող ասել, թե այս հարցում որքան ակտիվ կլինեն Թրամփի վարչակազմը, Կոնգրեսը կամ Սենատը, որոնցում, կանխատեսումների հիման վրա, մեծամասնություն կունենան հանրապետականները։
«Որքան ակտիվորեն կառաջարկեն այս քաղաքականությունը, կշարունակեն այն քաղաքականությունը, որը սկսվել է մի քանի տարի առաջ, բայց ամենակարևորը՝ հույս ունեն, որ Թրամփը արմատապես չի փոխի հարաբերությունները և չի կրկնօրինակի Մոսկվայի քաղաքականությունը Վրաստանում, չեմ կարծում, որ դա այդպես կլինի », – ասում է Գեորգի Բադրիձեն:
Հիշեցնենք, որ 2024 թվականի հուլիսի 11-ին ԱՄՆ Կոնգրեսի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովն ընդունել է օրենք, որը հայտնի է որպես ՄԵԳՈԲԱՐԻ ակտ՝ ճանապարհ բացելով Ներկայացուցիչների պալատում քվեարկության համար։ Օրենքը պատժամիջոցներ է նախատեսում նրանց նկատմամբ, ովքեր նպաստել են Վրաստանում «օտարերկրյա գործակալների մասին» օրենքի ընդունմանը։
Opinion, pooling and voting
