Ամուսնության միտումները Ջավախքում. Ավանդույթներից մինչև մեր օրեր

Ավանդաբար Ջավախքում, ինչպես մյուս պահպանողական հասարակություններում, վաղ ամուսնությունները լայն տարածում էին գտել հատկապես գյուղական վայրերում, որտեղ ավանդույթները, սովորույթները և սոցիալական ճնշումները ուժեղ էին: Նախկինում աղջիկները հաճախ ամուսնանում էին 13-ից 18 տարեկանում, և դա համարվում էր նորմ։ Այնուամենայնիվ, վերջին տարիներին, կրթության, գլոբալիզացիայի և սոցիալական շարժունակության աճող ազդեցության հետ մեկտեղ, այս միտումների զգալի շրջադարձ է տեղի ունեցել:

Երիտասարդները գնալով նախապատվություն են տալիս կրթությանը, կարիերայի զարգացմանը և անձնային անկախությանը, ինչն օգնում է նվազեցնել վաղ ամուսնությունների թիվը:

Վաղ ամուսնությունների թվի նվազման ցուցանիշ կարելի է համարել անչափահաս հղիների թվի նվազումը։ Եթե 2023 թվականին գրանցվել է 16-17 տարեկան 4 անչափահաս հղի աղջիկ, ապա 2024 թվականին իրավիճակը բարելավվել է։ Այս տարի ծննդաբերած 260 կանանցից միայն երկուսն են եղել 18 տարեկան, իսկ ինը կին ծննդաբերել է 19 տարեկանում։

«Իրավիճակը համեմատաբար ավելի լավ է, որովհետև մարդկանց փորձը և տարբեր կազմակերպությունների կատարած աշխատանքն արդյունք են տալիս, այսինքն՝ մարդիկ փորձում են առաջ շարժվել, ստեղծել կարիերա, որը շատ ավելի քիչ էր, քանի որ նրանք չգիտեին, որ ընդհանուր առմամբ դինամիկան լավ է, օրենքների խստացման հետ մեկտեղ բնակչությունն ավելի շատ վախենում է այս տեսակի հանցագործություններից, օրինակ՝ «աղջիկ փախցնելուց», և դա բերել է մեծ դրական փոփոխությունների։ Ես չգիտեմ աղջիկների, ովքեր ծննդաբերել են 14-15 տարեկանում: Այո, ես գիտեմ աղջիկների, ովքեր ծննդաբերել են 17-18 տարեկանում։ Մենք աշխատում ենք այս ուղղությամբ, հետաքրքրված ենք, բայց վերջերս տեղեկություններ չունեմ, որ 14-15 տարեկան աղջիկը կամ ամուսնացել է, կամ ծննդաբերել է»,- ասում է «Առա՛ջ, դեպի նոր հնարավորություններ» ՀԿ-ի նախագահ Լյոլյա Ռաիսյանը:

Կոնկրետ ի՞նչ դեր խաղաց վաղ ամուսնության պրակտիկայի փոփոխության մեջ։ Կարելի է պնդել, որ Ջավախքում վաղ ամուսնությունների պատկերը փոխվում է, և դա պայմանավորված է մի շարք գործոններով, ինչպիսիք են կրթական մակարդակի բարձրացումը, իրավական համակարգի փոփոխությունները և մշակութային վերափոխումները: Վերջին տարիներին տարածաշրջանում տեղի է ունեցել նաև գենդերային դերերի փոփոխություն: Եթե նախկինում կանանց վերապահվում էր կնոջ և մոր դերը, ապա այժմ ավելի ու ավելի շատ կանայք են ձգտում կրթության, կարիերայի աճի և ինքնազարգացման։ Արդյունքում փոխվում է ամուսնության՝ որպես սոցիալական ինստիտուտի ընկալումը։ Երիտասարդ աղջիկներն ավելի ու ավելի քիչ են ցանկանում երիտասարդ տարիքում ամուսնանալ և ավելի հաճախ են ընտրում անձնային ու մասնագիտական զարգացման ուղին մինչև ամուսնանալը։

Վրաստանը զգալի առաջընթաց է գրանցել վաղ ամուսնության և ընտանեկան բռնության դեմ պայքարում։ Թեև որոշ շրջաններում շարունակում են տեղի ունենալ հարկադիր ամուսնություններ և կանանց իրավունքների խախտումներ, երկիրը 2017 թվականին ընդունել է կարևոր օրենք, որն արգելում է 18 տարեկանից ցածր անձանց հետ ամուսնությունները։ Սա կարևոր քայլ էր վաղաժամ ամուսնությունների և ընտանեկան բռնության դեմ պայքարում, ինչը նպաստեց Ջավախքում իրավիճակի բարելավմանը և կանանց ու երեխաների իրավունքների պաշտպանությանը։ jnews.ge

---

---