Ախալքալաքում ճանապարհի վրա ընկած հողի տակ հնագույն Դարան է հայտնվել
Ախալքալաքի մունիցիպալիտետի Իխտիլա գյուղում գտնվող մշակութային ժառանգության հուշարձանի, Մեղրեկի ամրոցի մոտ, որտեղ մի քանի տարի առաջ կառուցվել է Իխտիլա-Փոքր Սամսար կապող ճանապարհը, հողատարածքի մի մասը քանդվել է և հայտնվել է հնագույն Դարանը։ Նշված ճանապարհը տեղացիներն ամեն օր օգտագործում են տեղաշարժվելու համար։
Փլուզված հողը և Դարանի մնացորդները առաջին անգամ նկատել է հրապարակախոս Կուկուրի Մետրևելին անցյալ շաբաթ։ Նա ենթադրում է, որ Դարանը հավանաբար օգտագործվել է ամրոցի աշտարակից գետ իջնելու համար։ Նա մտավախություն ունի, որ եթե հայտնաբերմանը ժամանակին ուշադրություն չդարձվի, հուշարձանն ավելի կվնասվի, փլուզման վտանգ կա։
Դարանի գագաթին հողի բարակ շերտ կար, որը ջուրը քշել է ու փլվել։ Կարող է նորից փլուզվի, մշակութային ժառանգության հուշարձան է, կքայքայվի ու կկորչի, բայց դրա հետ մեկտեղ մեքենայով ինչ-որ մեկը կարող է ընկնի դրա մեջ»,- ասում է նա՝ հավելելով, որ վերջին տարիներին այստեղ հնագիտական պեղումներ էլ են արվել։
«Հարավային դարպասը» փորձել է կապ հաստատել Մշակութային ժառանգության պահպանության ազգային գործակալության հետ, սակայն ապարդյուն։ Արդեն մեկ տարուց ավելի է խմբագրությունը չի կարողանում հեռախոսով կապ հաստատել գործակալության հետ։ Գործակալությունը մեզ չի տրամադրում նաև այն հրապարակային տեղեկատվությունը, ինչի վերաբերյալ «Հարավային դարպասը» այս տարվա սկզբին դատարանում դատի է տվել գործակալությանը, թեև նիստը դեռ նշանակված չէ։ Ելնելով վերոգրյալից՝ հայտնի չէ, թե ինչպես է լինելու գործակալության արձագանքը Մեղրեքի բերդի մոտ հայտնաբերված վտանգված Դարանի վերաբերյալ։
Դիմիտրի Նարիմանիշվիլիին պատկանող «Վրաստանի կիկլոպյան ամրոցներում» Մեղրեքի ամրոցի մասին աշխատության մեջ, որը լույս է տեսել 2019 թվականին, ասվում է.
«Համալիրը գտնվում է Իխթիլայից Փոքր Սամսար տանող նոր կտրված ճանապարհի մեջտեղում, ձախ կողմի բլրի վրա։ Ճանապարհի կառուցման ժամանակ բլրի գրեթե կեսը հատվել է, ինչն անուղղելի վնաս է հասցրել այստեղի հնագիտական հուշարձանին։ Ավերված բլրի կտրվածքում առաջացել է գրեթե 8 մետր հաստությամբ մշակութային շերտ, որի մեջ երևում են երեք տարբեր ժամանակաշրջանների բնակավայրերի հետքեր։ Բլրի գագաթին սկզբում երեւում էին միայն շինարարական շաղախով կառուցված ամրոցի ավերակները։ Կրկնվող հետախուզության ժամանակ բլրի վրա նկատվել է նորակառույց ճանապարհ, որը փորել է ավելի ուշ ամրոցի պարսպի մի մասը, սակայն բացահայտելով ավելի վաղ կիկլոպյան կույտերով կառուցված ամրոցի պատը։ Հետաքրքիր է, որ բլրի խրամատում հայտնաբերված հնագիտական նյութի հիման վրա կարելի է վստահաբար ասել, որ վերին շերտը պատկանում է միջնադարին։ Հաջորդ մշակութային շերտը պարունակում է ուշ բրոնզի և երկաթի դարաշրջանի հնագիտական նյութեր։ Ստորին, ամենահզոր մշակութային շերտը պատկանում է վաղ բրոնզի դարին՝ Մտկվար-Արաքսես մշակույթին, որում նկատվում են երկու շինարարական հորիզոններ։ Նշված բլուրը եզակի դեպք է, որտեղ ժամանակագրական հաջորդականությամբ պարզ երևում են մշակութային շերտերն ու տարբեր տեխնիկայով կառուցված ամրությունները»,- կարդում ենք թերթում։
Ի գիտություն, ամրոցին կից վանական համալիրը նույնպես հայտնի է Մեղրեկի անունով, որը նույնպես անմխիթար վիճակում է։ Հուշարձանի մասին հաշվառման քարտում կարդում ենք, որ դահլիճային եկեղեցին, տարածքում գտնվող մեգալիթյան/կիկլոպյան կառույցը և բնակավայրը կարող են կառուցված լինել միջնադարում։ Հուշարձանի ստույգ պատմությունը հայտնի չէ։
Opinion, pooling and voting
