Օտարերկրյա գործակալների օրենքը վրացական կինոյին զրկում է ազատությունից. Սալոմե Ջաշին՝ արտաքին ֆինանսավորման խարանի մասին
Սալոմե Ջաշին՝ վավերագրական կինոյի ռեժիսոր և Վավերագրական ֆիլմերի ասոցիացիայի (DOCA) նախագահն է , ուրվագծում է Օտարերկրյա գործակալների ակտի հնարավոր ազդեցությունը վավերագրական կինոյի արդյունաբերության վրա, որը սպառնում է սահմանափակել մշակութային նախաձեռնությունները և ազատ արտահայտումը: Նա ասում է, որ օրենքն արդեն վնասում է այս ոլորտի ներկայացուցիչներին և խարան է ստեղծում, որը խոչընդոտում է գաղափարների ու նախաձեռնությունների զարգացմանը։
Վրաստանում օտարերկրյա գործակալների մասին օրենքի ներդրմամբ բազմաթիվ մշակութային և հասարակական կազմակերպություններ լուրջ հարված են զգացել։ Սալոմե Ջաշին, ով վավերագրական կինոյի ասոցիացիայի հիմնադիրներից է, ընդգծված ասում է, որ այս օրենքը զգալի վնաս է հասցնում վրացական կինոյի զարգացմանը և սպառնում է կինոյի ազատ արտահայտմանը։
Օտարերկրյա գործակալների մասին օրենքը ներառում է բոլոր ոլորտները, որոնք կարող են գոյություն ունենալ: «Կազմակերպությունները, որոնք ֆիլմեր են արտադրում և գրանցված են որպես շահույթ չհետապնդող կազմակերպություններ, ստիպված կլինեն իրենց հայտարարել որպես օտար ուժի շահերի կրող, ինչը բացարձակապես անարդար է և սուտ»,- ասում է Ջաշին։
Ըստ նրա՝ օրենքը չի համապատասխանում իրականությանը եւ նվաստացուցիչ է:
Ջաշին ընդգծում է, որ վավերագրական ֆիլմերի արտադրությունը հաճախ արտերկրից ֆինանսավորման կարիք ունի, քանի որ Վրաստանում ֆինանսավորման հնարավորությունները սահմանափակ են։ «Երբ մենք աշխատում ենք ֆիլմի վրա, ֆիլմի գաղափարը ծնվում է ռեժիսորի, հեղինակի գլխում։ Նա փորձում է ֆինանսավորում գտնել, որը հաճախ դրսից է, քանի որ Վրաստանում նման ֆինանսավորում այլեւս չկա»,- ասում է նա՝ պարզաբանելով, որ օրենքի համաձայն՝ որպես «արտաքին շահերի կրող» այս պնդումը միանգամայն սուտ է։
Ըստ Սալոմե Ջաշիի, օրենքի ներդրումից ի վեր վավերագրական ֆիլմերի ասոցիացիան և այլ մշակութային կազմակերպությունները բախվել են ավելի շատ խոչընդոտների, որոնք կարող են անմիջական ազդեցություն ունենալ երիտասարդ հեղինակների և այլ նախաձեռնությունների վրա։ «Այս օրենքը կազդի ինչպես վավերագրական կինոյի ասոցիացիայի, այնպես էլ փառատոների, ինչպես նաև կինոյի ստեղծմանը նպաստող տարբեր կազմակերպությունների վրա։ Դա կարծես օտար ուժի շահն է, այլ ոչ թե Վրաստանի քաղաքացիների»,- բացատրում է նա։
Ջաշի կարծիքով, օրենքը և խարանը, որը կապված է օտարերկրյա գործակալներ պիտակավորվելու հետ, նվազեցնում է արվեստագետների և հասարակ մարդկանց հնարավորությունները: Նրա խոսքերով, «Կինոն այն միջոցներից է, որով կարելի է փոխանցել քաղաքացու վիշտը։ Այս օրենքի պայմաններում շարքային մարդը կկորցնի հնարավորություն իրեն մոտենալ լրագրողի, կամ տնօրենի, կամ մարդու իրավունքների պաշտպանի, ով պետք է օգնի իրեն»։
Սալոմե Ջաշին և նրա գործընկերները չեն դադարում աշխատել և շարունակելու են DOCA-ի գործունեությունը։ Նրանց նպատակն է պաշտպանել վրացի հեղինակների և վրացական կինոյի շահերը, չնայած այն հանգամանքին, որ որոշ հիմնադրամներ կարող են քայլեր ձեռնարկել ֆինանսավորումը դադարեցնելու համար։ «Մենք օտարերկրյա գործակալների ռեգիստրում չենք գրանցվում, քանի որ չենք համարում մեզ օտար ուժի ծառայող։ Եթե մեզ տուգանեն կամ բռնի գրանցեն, մենք մեր գործը շարունակելու այլ ուղիներ կգտնենք»,- պնդում է Ջաշին։
«Օտարերկրյա ազդեցության թափանցիկության մասին» օրենքը վերաբերում է ինչպես հասարակական կազմակերպություններին, այնպես էլ մշակութային, այդ թվում՝ վավերագրական կինոյի ոլորտներին։ Օրենքի համաձայն, եթե կազմակերպությունները ֆինանսավորում են ստանում օտարերկրյա պետություններից, նրանք ստիպված են գրանցվել որպես «օտարերկրյա գործակալներ», ինչը նրանց ստիպում է հանրության աչքին երևալ որպես հակապատկեր, կասկածելի և ազդեցության տակ գտնվող կազմակերպություններ։ Արդյունքում կնվազի ֆինանսավորման հասանելիությունը, և կազմակերպությունները, որոնք կախված են արտաքին ֆինանսավորումից, կարող են ստիպված լինել դադարեցնել իրենց գործունեությունը։ Օրենքը ազդում է նաև ազատ արտահայտման, մշակութային նախաձեռնությունների և տեղական նախագծերի վրա:
«Այսօր մենք գոյատևման վիճակում ենք՝ պահպանելով այն, ինչ արել ենք մինչ այժմ, մինչդեռ իրականում մենք պետք է խոսենք շատ ավելի խորը խնդիրների մասին», – ասաց Սալոմե Ջաշին:
Opinion, pooling and voting
