USAID-ի ծրագրերի դադարից բազմաթիվ մարդիկ կմնան առանց աշխատանքի
«Սա կարող է լավ լինել կառավարության համար, եթե այն հիմնված է ավտորիտարիզմի վրա, քանի որ այն կլինի ֆինանսական ռեսուրսների, գիտելիքի ստեղծման և գործընթացների կառավարման միակ աղբյուրը», – այսպես է գնահատում կրթության փորձագետ Շալվա Տաբատաձեն USAID-ի կասեցված ծրագրերը։
Ինչպես հայտնի է, ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի հրամանով հունվարի 20-ից 90 օրով դադարեցվել է արտաքին զարգացման օժանդակությունը։ Որոշման պատճառն այն է, որ ԱՄՆ արտաքին օգնության արդյունաբերությունը և բյուրոկրատիան համահունչ չեն ամերիկյան շահերին։
Թեև որոշված է 90 օր հետո վերականգնել ֆինանսավորումը, սակայն հայտնի չէ, թե որ ծրագրերն են և արդյոք դրանք կշարունակվեն նույն ձևով։ Այս ֆոնին վարչապետ Իրակլի Կոբախիձեն հույս է հայտնում, որ այդ օգնությունը Վրաստանին չի շարունակվի 90 օրից ավելի։ Այնուամենայնիվ, USAID-ը ֆինանսավորել է Վրաստանի գրեթե բոլոր ոլորտները: Այդ թվում՝ կրթություն, գյուղատնտեսություն, տրանսպորտ, լոգիստիկա, էներգետիկա, կիբերանվտանգություն և այլն։
Այս առումով ԱՄՆ ՄԶԳ-ի կողմից ֆինանսավորվող կրթական ծրագրերը Վրաստանում չափազանց կարևոր են: Խոսքը այնպիսի ծրագրերի մասին է, ինչպիսին է «Կրթություն ապագայի համար», որի նպատակն էր օգնել ուժեղացնել ուսուցիչների կրթության ծրագրերը Վրաստանում և ընդլայնել դպրոցների ղեկավարների հնարավորությունները։ Նա նաև աջակցել է դպրոցների ինքնավարության քաղաքականությանը։ Այս առումով ԱՄՆ ՄԶԳ-ն համագործակցել է Վրաստանի կրթության և գիտության նախարարության, նրա ենթակա գերատեսչությունների, պետական և մասնավոր դպրոցների, համալսարանների և քաղաքացիական հասարակության հաստատությունների հետ:
«Շատ մարդիկ գործազուրկ են մնալու».
Ինչ վերաբերում է հիմնական կրթական ծրագրին, ապա այն ծառայել է դասավանդման ժամանակակից մեթոդների մշակմանը։ Նպատակն է խթանել կայուն, ներառական և ուսանողակենտրոն կրթական բարեփոխումները և իրականացնել համապատասխան նախագծեր:
Շալվա Տաբատաձեն ասում է, որ USAID-ի աջակցությամբ զգալի քայլեր են ձեռնարկվել ինչպես բարձրագույն, այնպես էլ տարրական կրթության ոլորտում։ Դրանց թվում խոսվում է հաշմանդամություն ունեցող անձանց հարմարեցնելու, նրանց հարմարեցված կրթական համակարգ ստեղծելու մասին։
Բացի այդ, կրթության փորձագետը նշում է, որ ԱՄՆ-ի կողմից աջակցվող ծրագրերից հատկապես ուշագրավ են քաղաքացիական կրթության ծրագրերը։ Ինչն ինքնին նպաստեց ուժեղ և զարգացած քաղաքացիական հասարակության ձևավորմանը։ Նրա խոսքով, ամենամեծ հարվածն այս ուղղությամբ է լինելու, քանի որ կառավարման ձևը, որը գնում է դեպի ավտոկրատական համակարգ, կարիք չունի անհատին հարմարեցված զարգացած քաղաքացիական հասարակության։
«Իհարկե, այս բոլոր ծրագրերը կարեւոր են եւ կմնան։ Թեև Վրաստանում այս առումով զգալի գիտելիքներ են կուտակվել, սակայն նոր փորձեր և գիտելիքներ դեռևս անհրաժեշտ են։ Ֆինանսական ռեսուրսներ, նորամուծություններ, գիտելիք բերելուց բացի, զգացվում էր (ոչ միայն մեզ մոտ, այլ նաև միջազգային հանրության մեջ), որ ԱՄՆ-ի նման հզոր պետությունը Վրաստանի գործընկերն է։ Սա շատ կարևոր բաղադրիչ է այս ծրագրերի իրականացման գործում։ Բացի այդ, այդ նախագծերի դադարեցումը զգալի կլինի ֆինանսական խնդիրների պատճառով, ինչի արդյունքում շատ մարդիկ կդառնան գործազուրկ։ Նաև տարիներ շարունակ գոյություն ունեցող գիտելիքի, նորարարության և գիտելիքի ստեղծման հնարավորություններն այլևս չեն լինի Վրաստանում։
Նախագծերի դադարեցումը վատ կլիներ ոչ միայն մեր, այլ նաև միջազգային տեսանկյունից, քանի որ Վրաստանը կմնար առանց ԱՄՆ-ի աջակցության, և սա կլինի հայտարարություն, որ ԱՄՆ-ն Վրաստանին այլևս չի տեսնում որպես գործընկեր։ Ինչը շատ մեծ խնդիր կլիներ: Սա կարող է լավ լինել իշխանության համար, եթե այն հիմնված լինի ավտորիտարիզմի վրա, քանի որ դա կլինի ֆինանսական ռեսուրսների, գիտելիքի ստեղծման և գործընթացների կառավարման միակ աղբյուրը: Եթե այլևս չլինեն արտաքին գործընկերներ, ովքեր կցանկանան տեսնել այստեղ ժողովրդավարական գործընթացների զարգացումը, դա կարող է լավ լինել ավտոկրատական համակարգի համար: «Բայց դա, իհարկե, չի կարող լավ լինել վրացական հասարակության, պետության և նրա զարգացման համար»,- ասում է Շալվա Տաբատաձեն:
Այնուամենայնիվ, հաշվի առնելով, որ Թրամփի վարչակազմը նախատեսում է 90 օր անց շարունակել որոշ նախագծեր (թեև այլ ձևով), Շալվա Տաբատաձեն հույս ունի, որ կրթական ծրագրերը կներառվեն այս ցանկում։
Opinion, pooling and voting
