
Տարածաշրջանում սկսվել են պատմական տեղաշարժեր։ Հաշվի առնելով վերջին զարգացումները՝ թվում է, թե և՛ Հայաստանը, և՛ Ադրբեջանը պատրաստ են բացահայտ դիմակայության Մոսկվայի հետ։
Ադրբեջանի և Ռուսաստանի հարաբերությունները լրջորեն սրվեցին Եկատերինբուրգում էթնիկ ադրբեջանցիների մահվան դեպքից հետո։
Հայաստանում Նիկոլ Փաշինյանը գրեթե հրապարակավ պնդում է, որ կանխել է ռուսական կողմի առաջնորդած հեղաշրջման փորձ, որի առանցքում, ըստ նրա, եղել են հոգևորականներ։
Հուլիսի 10-ին Ալիևը և Փաշինյանը հանդիպեցին Աբու Դաբիում՝ առանց Ռուսաստանի միջնորդության։ Երկու կողմերի արտգործնախարարությունները հայտարարեցին, որ քննարկվում է բանակցությունների շարունակումը երկկողմ ձևաչափով։ Կեսկատակ կարելի է ասել՝ երկու երկրներն էլ գործում են այնպես, կարծես իսկապես պատրաստ են առճակատման։
Այս ամենի ֆոնին Վրաստանի արտաքին քաղաքական կուրսը տարօրինակ է թվում։ Ինչպես հայտնի դարձավ, ԵՄ արտաքին գործերի նախարարների վերջին հանդիպման ժամանակ Վրաստանի կառավարությանը մինչև օգոստոսի վերջ ժամանակ է տրվել վերանայելու իր քաղաքականությունը։ Հակառակ դեպքում երկրի՝ ԵՄ-ի հետ առանց վիզայի ռեժիմը կարող է կասեցվել։
Վերլուծաբան Գիորգի Մելաշվիլին ընդգծում է, որ Կովկասում տեկտոնական փոփոխություններ են ընթանում։ Ադրբեջանն արդեն վերականգնել է իր տարածքային ամբողջականությունը և այժմ օգտագործում է կուտակած դիվանագիտական կապիտալը՝ Ռուսաստանին տարածաշրջանից մղելու համար։ Բաքվում փակվել է «Ռուսական տունը», սահմանափակվել է «Սպուտնիկ»-ի գործունեությունը, իսկ նրա աշխատակիցները ձերբակալվել են՝ լրտեսության մեղադրանքով։
Նմանատիպ գործընթաց է տեղի ունենում նաև Հայաստանում։ Ռուսաստանից հիասթափված հայ հանրությունը այլևս չի տեսնում Մոսկվան որպես վստահելի դաշնակից։ Մինչդեռ ակնհայտ է դառնում Ռուսաստանի դարավոր մոտեցումը Կովկասում՝ «բաժանիր և տիրիր»։ Մոսկվան դիտավորյալ սրել է հակամարտությունները՝ հետագայում դրանց մեջ «խաղաղարար» հանդես գալու նպատակով։
Այս պայմաններում Ռուսաստանը կորցնում է իր ազդեցությունը Բաքվում և Երևանում։ Եվ այսօր, ցավոք, Թբիլիսին մնում է Կրեմլի միակ հենարանը Կովկասում։ Սա բացարձակապես աննորմալ իրավիճակ է ինչպես Վրաստանի, այնպես էլ մեր հարևանների համար։ Որքան Երևանն ու Բաքուն հեռանում են Մոսկվայից, այնքան Կրեմլը կփորձի ավելի մեծ ճնշում գործադրել տարածաշրջանի, մասնավորապես՝ Վրաստանի վրա։
Հայաստանը շարունակում է մնալ փակ սահմանների մեջ՝ Թուրքիայի և Ադրբեջանի հետ հարաբերությունները սառեցված են, իսկ Իրանում տիրող անորոշության պատճառով նոր խնդիրներ են ի հայտ գալիս։ Այդ պայմաններում Վրաստանը մնում է Հայաստանի միակ հաղորդակցման պատուհանը դեպի աշխարհ։
Միջազգային հաղորդագրությունների համաձայն՝ Ալիևն ու Փաշինյանը մոտ են խաղաղության պայմանագրի ստորագրմանը։ Middle East Eye պարբերականի տվյալներով՝ ԱՄՆ-ն առաջարկել է միջամտել Զանգեզուրի միջանցքի կարգավորմանը՝ այն հանձնելով չեզոք երրորդ կողմի վերահսկողությանը։