
Ադրբեջանի վերջին զանգվածային համաներման մասին օրենքն արդեն ապահովել է հարյուրավոր բանտարկյալների ազատ արձակումը: Սակայն օրենքը չի տարածվի ընդդիմադիր գործիչների կամ բանտարկված լրագրողների վրա։
10,000 բանտարկյալների վերաբերյալ օրինագիծը ստորագրվել է նախագահ Իլհամ Ալիևի կողմից դեկտեմբերի 15-ին։
Դեկտեմբերի 22-ին ազատ են արձակվել 22 կին բանտարկյալներ իրենց երեխաների հետ միասին, և օրվա վերջում այդ թիվը, կանխատեսումների համաձայն, կհասնի 300-ի: Համաներումը ուժի մեջ կլինի չորս ամիս։
Ըստ կառավարամետ լրատվամիջոցների, այս օրենքով ազատ արձակվածներից մի քանիսը պատիժ էին կրում սպանության կամ անփութության պատճառով մահ պատճառելու համար։
Մյուսների թվում էին պետական պաշտոնյաներ, ինչպիսին է Շահին Իսկանդարովը, Պետական մաքսային կոմիտեի (ՊՄԿ) ակցիզային ապրանքների գլխավոր մաքսային վարչության ռիսկերի գնահատման և կառավարման բաժնի նախկին տեսուչը։ Ըստ իշխանամետ APA հրատարակության՝ Իսկանդարովը ձերբակալվել է 2023 թվականին՝ «գլխավոր դատախազության կոռուպցիայի դեմ պայքարի գլխավոր վարչության կողմից Պետական մաքսային կոմիտեի ակցիզային ապրանքների բաժնում անցկացված գործողության արդյունքում»։ Նրան մեղադրանք է առաջադրվել կաշառակերության և այլ հարակից մեղադրանքների համար և դատապարտվել հինգ տարվա ազատազրկման։ Ավելի ուշ Գերագույն դատարանը նրա պատիժը հինգից կրճատել է մինչև երեք տարի։
Համաներումը տարածվել է նաև Նեֆթչալայի գործադիր կոմիտեի սոցիալ-քաղաքական և մարդասիրական հարցերով նախկին փոխնախագահ Գուլթաքին Սադիգովայի վրա։ Սադիգովան ազատ է արձակվել բանտից, որտեղ նա պատիժ էր կրում կոռուպցիայի մեղադրանքով 2021 թվականի հոկտեմբերից։
Համաներումը չի տարածվել բանտարկված ակտիվիստների, ընդդիմադիր գործիչների և գրեթե 30 լրագրողների վրա։
Մարդու իրավունքների պաշտպան Յալչին Իմանովը OC Media-ին ասել է, որ իրավական տեսանկյունից ինքը որևէ խնդիր չի տեսնում համաներման կողմից նրանցից բացառելու մեջ՝ նշելով, որ դա հիմնականում վերաբերում է անփութության միջոցով կատարված հանցագործությունների համար դատապարտված անձանց։
Այնուամենայնիվ, նա նշել է, թե ինչպես է համաներումը հանգեցրել անփութության միջոցով մահ պատճառելու համար դատապարտված անձանց ազատ արձակմանը։
«Հետևաբար, այս վերջին համաներումը վերաբերում է նաև այն անձանց, ովքեր, բացառությամբ լուրջ և հատկապես ծանր հանցագործությունների, էական վտանգ չեն ներկայացնում հասարակության համար, բայց դատապարտվել և պատասխանատվության են ենթարկվել ոչ այնքան լուրջ հանցագործությունների և անփութության միջոցով կատարված հանցագործությունների համար»։
«Այնուամենայնիվ, հարցի բարոյական կողմը կարող է կասկածի տակ դրվել. ինչպե՞ս է պատահում, որ չորս մարդու մահվան պատճառ դարձած անձը, նույնիսկ անփութության միջոցով, ազատ է արձակվում համաներման մասին օրենքով, բայց, ասենք, դա չի վերաբերում այն լրագրողներին, որոնք վտանգ չեն ներկայացնում հասարակության համար կամ պարզապես ներկայացվում են որպես դրամաշնորհային միջոցների մաքսանենգներ, որոնց մաքսանենգությունը չի ապացուցվել», – շարունակեց Իմանովը։
Նա նշեց, որ 1994 թվականի փետրվարին Ադրբեջանն ընդունեց օրենք, որն արգելում է համաներումը 1990 թվականի խորհրդային բռնաճնշումներին ներգրավված անձանց, Խոջալուի ռազմական հանցագործությունների համար դատապարտվածների և հայ ռազմագերիների համար

