Գյուղում մարդիկ չեն ծերանում, մեծանում են ընդամենը․․․
Քայլում եմ անծանոթ փողոցներով, ճանապարհին կարդում. «Անժելիկա հարսանյաց սրահ», «Լյուսինկա գեղեցկության սրահ», թեև «Boorger» hարսանյաց սրահից հետո էլ ոչ մի անվանում չի կարող ինձ զարմացնել…
Քայլում եմ օրերիս վրայով՝ քաղաքի փողոցներով ու մայթերով, բայց միտքս հեռվում է, ապրած օրերս եմ հիշում, կանչում, կարոտում…
Միտքս գյուղում է, ոտաբոբիկ քայլում եմ ցորենի արտերում, հետո գյուղ տանող փոքրիկ մատուռում աղոթում. ձայնիս արձագանքը հուշում է՝ մենակ չեմ: Մանկությունս նարնջագույն է, թեև հիմա նախընտրում եմ մանուշակագույնը:
Սթափվում եմ՝ «Դառը, թե՞ քաղցր» հարցից:
-Դառը:
-Կո՜ւմ-կո՜ւմ խմում եմ րոպեներն ու շարունակում քայլել:
Հորս կարոտում եմ, մորս եմ հիշում, մորս եմ հիշում՝ տխրում եմ հեռվում: Տատիս զրնգուն ձայնն էլ միշտ ականջումս է՝ աղոթքի նման…
Որտե՞ղ եմ հիմա, ո՞ւր եմ գնում, ինչու՞… հարցեր, հարցեր անվերջ հարցեր, որոնց պատասխանները կամ չունեմ, կամ էլ վախենում եմ բարձրաձայնել:
Չեմ ուզում ապրել կյանքս երազներիս թևերին երկնքում սավառնելով, իսկ երկրի վրա տեղն իմ չգտնելով…
Գյուղում՝ օդի մեջ նոր թխած լավաշի հոտ կա, ոտքիդ տակ ասֆալտի փոխարեն հող կա, աշխատող մարդու քրտինքի՝ արդար քրտինքի հոտ կա: Գյուղում հողի, ջրի ու բնության երգերն են երգում: Գյուղում մարդու մեջ բոլոր գույներն ու մեղեդիները կան:
Գյուղում օրն ավելի վաղ է սկսվում ու ավարտ չունի, ամեն օրն իր հետքն ունի, դրոշմը՝ երբեմն ծանր, երբեմն էլ թեթև, ուրախ, ժպտերես: Գյուղում օրվա մեջ գույներն ավելի շատ են, մարդիկ բնությանը մոտ են՝ բնության հետ: Աշխատող գյուղացին քթի տակ անընդհատ բնության երգն է մռմռում, Լառվա գութաներգն ու էլի շա՜տ երգեր: Գյուղում բոլորը կիսվում են իրենց ունեցածով՝ հացով, ջրով, լավով, վատով.
Գյուղում՝
Գյուղում սերը չի չափվում միջոցներով, սերն աստվածային է, մարդն էլ է աստվածային:
Գյուղում բամբասանքն էլ յուրահատուկ համ ու հոտ ունի, դրանում չարություն չկա, ավելի շատ պարապություն կա՝ ժամանակն ինչ-որ ձև վատնելու խնդիր կա, դե մարդիկ էլ ինչից պետք է խոսեն, գիտությունի՞ց, կրթությունի՞ց, կամ ասենք տեխնոլոգիաների զարգացումների՞ց, իհարկե ոչ, գյուղում խոսում են մեկը մյուսից, հարևանից, բարեկամից. հարևանի աղջկա մազերի նոր գույնից, բարեկամի աղջկա արտասահմանում գրանցած հաջողություններից, նոր համալսարան ընդունված ասենք, օրինակ Վարդիթերի կարճ կիսաշրջազգեստից, ու այսպես շարունակ: Թերթեր կարդալու պահանջ առանձնապես չկա, լուրերը տաք-տաք առաջին դեմքից փոխանվցում են երկրորդին, երրորդին ու այսպես շարունակ: Գյուղում մարդիկ անհոգ են, ծիծաղի մեջ անկեղծության ու երջանկության զգացում կա, հույզեր կա, զայրույթի մեջ էլ չարություն չկա: Դե բա իրենք էլ են մարդ, իրավունք չունե՞ն զայրանալու:
Գյուղում մարդիկ չեն ծերանում, մեծանում են ընդամենը:
Գյուղում խաղահրապարակների կարիք ու պահանջ չկա, գյուղի երեխան դեռ մանկուց սեփական ձեռքերով է այդ հարմարությունները ստեղծում, հետո խաղում, անվերջ խաղում, գյուղում խաղի մեջ անգամ տանջանք կա, աշխատանք կա: Քարերից տներ ենք կառուցում, հետո խաղահրապարակ կլասի, պահմտոցիի, հալա-մուլայի, գործնագործի ու վոլեյբոլի համար: Անտառից փայտ են կտրում, բերում, իրենց ձեռքերով ցանց հյուսում հետո անկուշտի նման ցերեկվա արևի տակ ժամերով վոլեյբոլ խաղում, հաջորդ օրն էլ արևայրուքին դիմանալու համար դեմքերին մածուն քսած այնպիսի խաղեր են խաղում, որ արևը առանց այն էլ կարմրած իրենց դեմքերն էլ ավելի չայրի:
Գյուղում ծնող լինելը դժվար չէ, դաստիարակելու խնդիր էլ չկա, հարկավոր է ընդամենը նայել ու ծնողների օրինակով սովորել, սովորել ազնվություն՝ անկախ ամեն ինչից, մարդասիրություն ու բարություն: Հոգատարության մեջ անգամ կոպտություն կա, հոգատարությանը հատուկ կոպտություն, բարության մեջ վախ կա, վախ որ հանկարծ քեզ չեն հասկանա, մարդասիրության մեջ գիտակցում կա, ազնվության մեջ էլ պարզություն, թափանցիկություն… Անկեղծ եմ ասում, այս ամենը կա:
Գյուղում գեղեցկությունը չի պարտադրվում, չի մրցակցում, չի գոռոզանում, չի ցուցադրվում: Գեղեցիկ է այն, ինչը բնական է, ծեծված այս արտահայտությունը իսկը բնութագրում է իրավիճակը: Գեղեցկությունը բնականության, պարզության, ազնվության, անկեղծության մեջ է, ինքդ քեզ չխաբելու, ինքդ քեզ ու դիմացինին սիրելու և ընդունելու մեջ է, ծաղրելը գյուղում ամոթ է, նախանձելը նողկալի:
Գյուղում սերն էլ է ուրիշ, ավելի զուսպ է, ամոթխած, երբեմն հեռու, բայց մոտ: Գյուղում օդի մեջ հույզերն ավելի շատ են, փոշու հատիկներն ավելի շատ են, բայց միևնույն է օդն ավելի մաքուր է, ջուրը սառնորակ, հոտը՝ թոնրից եկող լավաշի, մարդկանց զրնգուն ծիծաղը, բնության երգն ու ձայներն են ականջը շոյում, քրտինք կա օդի մեջ, մեղվից ոչ պակաս ժրաջան աշխատող մարդիկ կան, մանգաղի խոտին հպվելու՝ կտրելու առանձին ձայն կա, խնոցի հարելու երաժշտություն հիշեցնող մեղեդի կա, ասեղնագործող, մանող, կարող, կին կա, աղջիկ կա…
Գյուղում աստղալից երկինք ու անվերջ թվացող գիշերներ կան, վառարանի մոտ հավաքվող հարևաններ կան, մեջները ասող-խոսողներ ու նրանց ուշի ուշով լսողներ կան, հեքիաթ պատմող տատիկներ կան, թոշակն ամեն անգամ թոռների հետ կիսող պապիկներ կան, խենթի պես սիրահարված պատանիներ կան, սիրուց էլ ավելի գեղեցկացած աղջիկներ կան…
Գյուղում իրար կես խոսքից հասկանալ կա, քիչ խոսքեր բայց շատ հույզեր կան, քիչ առիթներ բայց շատ տոներ կան, քիչ մարդիկ բայց շատ մարդկություն ու մարդասիրություն կա, քիչ հայտնի բայց հանճարներ կան.
«Դուք ուրդեղ դի իջնի՞ք» հարցից արթնանում եմ:
Հետ եմ վերադառնում մտացրիվ հիշողություններիս ճիրաններից
Գյուղում՝ Կարզախում,
Արդեն հասել եմ… Օդի մեջ լավաշի հոտը զգացի:
Հեղինակ՝ Հերմինե Կարապետյան (ջավախքցի, Հայաստանի հանրային ռադիոյի «Բլից արտ» հաղորդաշարի լրագրող, հաղորդավար)aliq.ge
Opinion, pooling and voting
