Բրյուսելում Ռուսաստան-ՆԱՏՕ խորհրդի նիստի արդյունքները՝ ինչ է ասվել Վրաստանի մասին
ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար Յենս Սթոլթենբերգը հայտարարել է, որ ՆԱՏՕ-ի դաշնակիցները պատրաստ են Ռուսաստանի հետ երկխոսության, սակայն հիմնական սկզբունքների շուրջ զիջումների չեն գնա։
Այսօր Բրյուսելում Հյուսիսատլանտյան դաշինքի կենտրոնակայանում կայացել է Ռուսաստան-ՆԱՏՕ խորհրդի վերջին երկու տարվա առաջին նիստը։ Հանդիպումը տեւել է մոտ չորս ժամ՝ նախատեսվածից մեկ ժամով ավելի։
Ռուսաստանը Բրյուսելում ներկայացրել են արտաքին գործերի փոխնախարարներ Ալեքսանդր Գրուշկոն և պաշտպանության նախարար Ալեքսանդր Ֆոմինը։ Միացյալ Նահանգները ներկայացնում էր պետքարտուղարի տեղակալ Վենդի Շերմանը, իսկ մյուս երկրները՝ բարձրաստիճան դիվանագետներ։ Նիստը նախագահում էր ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար Յենս Ստոլտենբերգը։
Կողմերը քննարկել են նույն թեմաները, ինչ հունվարի 10-ին Ժնևում կայացած հանդիպման ժամանակ. անցած տարվանից Ռուսաստանը փորձում է ՆԱՏՕ-ից երաշխիքներ ստանալ դաշինքը չընդլայնելու համար, մասնավորապես՝ Ուկրաինային և Վրաստանին ընդունելու պաշտոնական մերժումը։ ՆԱՏՕ-ն իր հերթին Ռուսաստանից պահանջում է Ուկրաինայի դեմ ագրեսիայի չկիրառման երաշխիքներ։
Հանդիպումից հետո պատասխանելով լրագրողների հարցերին՝ Յենս Ստոլտեբներգը նշել է, որ դաշինքի դաշնակիցները Ռուսաստանին կոչ են արել դուրս բերել զորքերը և հարգել Վրաստանի, Ուկրաինայի և Մոլդովայի ինքնիշխանությունն ու տարածքային ամբողջականությունը։
Նրա խոսքով՝ սրանք հիմնարար սկզբունքներ են, որոնք պետք է պահպանեն բոլոր երկրները՝ Եվրոպայում խաղաղության և անվտանգության համար։
«Ռուսաստանը զինված ուժեր ունի Վրաստանում, Ուկրաինայում, Ղրիմում, ինչպես նաև Մոլդովայում։ Այդ զորքերը գտնվում են տարածքում առանց այդ երկրների կառավարությունների թույլտվության։ Ոչ ոք նրանց այնտեղ չի հրավիրել և ոչ ոք չի ընդունել։ ՆԱՏՕ-ի դաշնակիցներն այսօր կոչ են արել Ռուսաստանին դուրս բերել զորքերը և հարգել Վրաստանի, Ուկրաինայի և Մոլդովայի ինքնիշխանությունն ու տարածքային ամբողջականությունը: Սրանք հիմնարար սկզբունքներ են, որոնց պետք է պահպանեն բոլոր երկրները՝ Եվրոպայում խաղաղություն և անվտանգություն ապահովելու համար։
ՆԱՏՕ-ի դաշնակիցները պատրաստ են Ռուսաստանի հետ երկխոսության, բայց մենք զիջումների չենք գնա հիմնարար սկզբունքների շուրջ. Մենք զիջումների չենք գնա Եվրոպայում որևէ երկրի ինքնիշխանության և տարածքային ամբողջականության, ցանկացած երկրի՝ սեփական ճանապարհն ընտրելու իրավունքի և ՆԱՏՕ-ի դաշնակիցների՝ միմյանց պաշտպանելու իրավունքների հարցում», – ասել է Ստոլտենբերգը։
ԱՄՆ պետքարտուղարի տեղակալ Վենդի Շերմանը, իր հերթին, ասել է, որ ԱՄՆ-ը և ՆԱՏՕ-ի նրա դաշնակիցները «անընդունելի են համարում Ռուսաստանի որոշ առաջարկներ» և հաստատել, որ «դաշինքը չի հրաժարվի բաց դռների քաղաքականությունից»։
Ամերիկացի դիվանագետը նաև հաստատել է, որ եթե Ուկրաինայի շուրջ ճգնաժամը սրվի, Ռուսաստանի համար հետևանքները շատ ավելի ծանր կլինեն, քան 2014 թվականին՝ նշելով «Հյուսիսային հոսք 2»-ը, որը, ըստ նրա, անհնար կլիներ գործարկել։
Այնուամենայնիվ, Շերմանը մատնանշել է «Ռուսաստանի հետ համագործակցության հնարավորությունները, մասնավորապես, սպառազինությունների վերահսկման և հակամարտությունների կարգավորման ոլորտում»:
Մինչդեռ Մոսկվան մինչ այժմ միակ մեկնաբանությունն է արել հանդիպումից հետո. ՌԴ ԱԳՆ-ն ասել է, որ հաշվի է առել Մոսկվայում և Բրյուսելում առաքելությունների աշխատանքը վերականգնելու ՆԱՏՕ-ի առաջարկը։
«Սա դաշինքի առաջարկ էր, այն հաշվի է առնվել», – ասվում է ՌԴ ԱԳՆ հայտարարության մեջ։ «Ռուսական կողմը դեռ պատասխան չի տվել».
Ռուսաստանի փոխարտգործնախարար Գրուշկոն Ռուսաստան-ՆԱՏՕ խորհրդի նիստից առաջ ասել է, որ Մոսկվայի և դաշինքի հարաբերություններում եկել է ճշմարտության պահը. «Մենք Բրյուսել ենք մեկնում բացարձակ իրատեսական ակնկալիքներով և հույսով, որ դա կլինի լուրջ, խորը զրույց եվրոպական անվտանգության հիմնական, հիմնարար խնդիրների շուրջ»։
Ըստ Գրուշկոյի, երկար տարիներ այդ խնդիրները «վերք էին տալիս» ՆԱՏՕ-ի երկրների կողմից, դրանք համարվում էին աննշան, որպես ՆԱՏՕ-ի խաղաղասեր էության և նրա գործունեության նկատմամբ Ռուսաստանի անվստահության դրսեւորում։
2021 թվականի դեկտեմբերի կեսերին Մոսկվան ԱՄՆ-ին և ՆԱՏՕ-ի երկրներին ուղարկել է համաձայնագրի նախագիծ՝ Ռուսաստանի և դաշինքի անդամ երկրների անվտանգությունն ապահովելու համար։ Մոսկվան առաջարկել է օրինական կերպով ամրագրել ՆԱՏՕ-ի հրաժարումը ավելի ընդլայնվել դեպի արևելք և միանալ հետխորհրդային պետությունների դաշինքին։
Բացի այդ, Ռուսաստանը ՆԱՏՕ-ի անդամ երկրներից պահանջում է զերծ մնալ Արեւելյան Եվրոպայի, Անդրկովկասի եւ Կենտրոնական Ասիայի պետությունների տարածքում որեւէ ռազմական գործողություն իրականացնելուց։
Ենթադրվում էր, որ Ռուսաստանն իր հերթին կարող է պարտավորվել չտեղակայել ցամաքային միջանկյալ և ավելի փոքր հեռահարության հրթիռներ «այն տարածքներում, որտեղից նրանք կարող են խոցել այլ մասնակիցների տարածքում գտնվող թիրախները»։
Բացի այդ, Մոսկվան պատրաստ է հրաժարվել զորավարժություններից և «բրիգադի մակարդակից բարձր այլ ռազմական գործողություններից» Ռուսաստանի և նրա հետ ռազմական դաշինքի մեջ գտնվող երկրների սահմանային գծի յուրաքանչյուր կողմում «համաձայնեցված լայնության և կոնֆիգուրացիայի» շերտով։
Վաշինգտոնում և Բրյուսելում ծագած ճգնաժամից հետո նրանք առաջարկել են բանակցությունների սեղանի շուրջ լուծել Մոսկվայի և Արևմուտքի հարաբերություններում առկա խնդիրները։
Opinion, pooling and voting
