«Խորհրդարանը չկարողացավ իրականացնել կարևոր բարեփոխումներ». TI զեկույցը

Վրաստանի խորհրդարանի 47 պատգամավորների կողմից արտերկիր գործուղումների վրա ծախսվել է 766 860 լարի։ Իսկ օրենսդրական նախաձեռնության իրավունքը չի իրացրել խորհրդարանի 53 պատգամավոր։ Այս մասին ասված է Վրաստանի տասներորդ գումարման խորհրդարանի գործունեության մասին զեկույցում, որը պատրաստել է «Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ-Վրաստան» (TI) կազմակերպությունը։

Ըստ կազմակերպության՝ տասներորդ խորհրդարանի առաջին տարին լարված է եղել՝ կապված հետընտրական քաղաքական ճգնաժամի և կորոնավիրուսի համաճարակի հետ կապված խնդիրների հետ, ինչը բացասաբար է ազդել օրենսդիր մարմնի աշխատանքի վրա։

«Խորհրդարանը չկարողացավ արդյունավետ կերպով իրականացնել խորհրդարանական վերահսկողությունը երկրի համար ստեղծված ճգնաժամային իրավիճակում.

Ընդդիմությունը, մեծ մասամբ բոյկոտի ռեժիմի մեջ լինելու պատճառով, ամբողջությամբ ներգրավված չէր խորհրդարանի գործունեությանը։

Խորհրդարանը չկարողացավ իրականացնել կարևոր բարեփոխումներ, այդ թվում՝ քաղաքական կուսակցությունների միջև ապրիլի 19-ի համաձայնագրով ստանձնած պարտավորությունը խորհրդարանում իշխանության բաշխման վերաբերյալ:

Կազմակերպության տվյալներով՝ տասներորդ գումարման խորհրդարանում խոսքի ազատության իրավունքից չեն օգտվել 21 պատգամավոր, որոնցից 10-ը մեծամասնության ներկայացուցիչներ են (Սամվել Մանուկյան, Էլգուջա Գոցիրիձե, Էդիշեր Տոլորայա, Սումբատ Կյուրեղյան, Զաալ Միքելաձե, Դմիտրի Սամխարաձե, Գոդերձի Չանկսելիանի, Վասիլ Չիգոգիձե, Իրակլի Խախուբիա, Վիկտոր Ջափարիձե)։

11-ը ընդդիմության ներկայացուցիչներ են՝ Գիորգի Գոդաբրելիձե, Լևան Վարշալոմիձե, Աբդուլլա Իսմաիլով, Մանուչար Կվիրկվելիա, Վախթանգ Կիկաբիձե, Ռամազ Նիկոլաիշվիլի, Կախաբեր Օկրիաշվիլի, Դիլար Խաբուլիանի, Զուրաբ Ջափարիձե, Շալվա Նաթելաշվիլի, Էլենե Խոշտարիա)։ Ցուցակի վերջին երկու անձինք հրապարակավ հայտարարել են, որ չեն մասնակցելու խորհրդարանի աշխատանքներին և բոյկոտել են այն, թեև բոյկոտի մասին պաշտոնական հայտարարություն չեն չստորագրել։

47 պատգամավորի կողմից արտերկիր աշխատանքային գործուղումների վրա ծախսվել է 766 860,60 լարի։
59 պատգամավորի աշխատավարձից որպես կարգապահական տույժ պահվել է 1 105 617,42 լարի։ Պատճառը հիմնականում անհիմն պատճառով բաց թողնված հանդիպումներն են։

Զեկույցում խոսվում է նաև օրենսդրական փոփոխությունների մասին։

Կազմակերպության կողմից առաջադեմ գնահատված օրենքներից են.

Պատգամավորի անձեռնմխելիությունը սահմանափակելու համար անհրաժեշտ ձայների ավելացում.

2 անդամից ստեղծված քաղաքական խմբին խմբակցության իրավունքների տրամադրում, բացառությամբ խմբակցության համար Վրաստանի Սահմանադրությամբ սահմանված իրավունքների.

Խորհրդարանական խմբակցության փոխնախագահին հանձնարարելով հայտարարագիր լրացնելու պարտականություն։

Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլը դրական է գնահատում օրենսդրական փոփոխությունները, որոնք ներառում են դատական ​​գործընթացում անչափահասների իրավունքների պաշտպանության մեխանիզմների ուժեղացման և ընտրական օրենսդրության բարեփոխման որոշ հարցեր, թեև մատնանշում է այդ փոփոխությունները վերջնական տեսքի բերելու անհրաժեշտությունը։

Կազմակերպությունը բացասական է գնահատում հետևյալ օրենսդրական փոփոխությունները.

• ԿԸՀ նախագահի և անդամների ընտրության կարգի փոփոխություն.
• Պետական ​​տեսուչների ծառայության վերակազմավորում.
• Փոփոխություններ «Ընդհանուր դատարանների մասին» օրենքում.
• Խիստ պատժամիջոցներ՝ ոստիկանին չենթարկվելու համար։

Ըստ Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլի՝ խորհրդարանը չի ապահովել քաղաքացիական հասարակության և փորձագետների ներգրավվածությունը երկրի համար էական բարեփոխումներին վերաբերող օրինագծերի քննարկմանը։

Երկրի համար կարևոր խնդիրներին վերաբերող օրենսդրական նախաձեռնությունները կամ չեն քննարկվել, կամ կասեցվել են առանց բացատրության, օրինակ՝ հակակոռուպցիոն մարմնի ստեղծման մասին օրենսդրական փաթեթ, տեղեկատվության ազատության մասին օրենքի նախագիծ, «Անձի պաշտպանության մասին» օրենքում փոփոխություններ։

Օրինագծերի արագացված քննարկման պրակտիկան շարունակվեց, իսկ օրինագծերի քննարկման ժամկետի երկարաձգումը դարձավ սովորական պրակտիկա։ Խորհրդարանն արագացված կարգով ընդունել է 95 օրինագիծ։ Օրենքների 46 փաթեթի համար (242 օրինագիծ) քննարկման ժամկետը երկարացվել է 94 անգամ.

Հաշվետու ժամանակահատվածում երկարաձգված քննարկման ժամկետների քանակով (հինգ անգամ) առաջատարը Ընտրական օրենսգրքում և Կատարման օրենսգրքում կատարված փոփոխություններն էին.

Խնդիր էր օրենքների ընդունման ձգձգումները. օրինակ՝ «Քաղաքացիական ծառայության մասին» օրենքի որոշ նորմերի ընդունումը հինգ անգամ հետաձգվել է։ Ընդհանուր առմամբ, 22 օրինագծի ընդունումը հետաձգվել է։
Խորհրդարանի բյուրոն ստացել է 122 օրենսդրական առաջարկ։ Դրանցից 7-ը հավանության են արժանացել հանձնաժողովների կողմից, այդ թվում՝ նրանք, որոնք խոչընդոտում են երկրի ժողովրդավարական զարգացմանը, և որոնց հեղինակները հայտնի են ազատական ​​խմբավորումների դեմ իրենց արմատական ​​հռետորաբանությամբ»,- նշում են հեղինակները։

Խորհրդարանական վերահսկողություն

Կառավարության անդամները և խորհրդարանին հաշվետու այլ պաշտոնյաներ չեն հարգել խորհրդարանական վերահսկողությունը. նախարարները լիարժեք և ժամանակին չեն պատասխանել պատգամավորների հարցերին, ընդդիմադիր խմբակցությունների հրավերով չեն մասնակցել հանձնաժողովի նիստերին։
Ընդհանուր առմամբ անպատասխան է մնացել 256 պատգամավորական հարց, որոնց մեծ մասը՝ ընդդիմության ներկայացուցիչներից։

Ընդդիմադիր խմբակցությունները հաշվետու հանձնաժողովներ են հրավիրել 12 անգամ, սակայն լսումներից ոչ մեկը չի կայացել։

Խորհրդարանական վերահսկողության մեխանիզմներն արդյունավետ չեն կիրառվել համաճարակի կառավարման գործընթացում, ինչպես նաև համաճարակի հետ կապված լուրջ խնդիրների լուծման համար, ինչպիսիք են՝ համաճարակի ժամանակ կոռուպցիոն ռիսկերը, պետական ​​գնումները և այլն։

Զեկույցների քննարկման ժամկետները խախտվել են, մասնավորապես՝ խորհրդարան ներկայացված 21 զեկույցներից հաշվետու ժամանակահատվածում չեն քննարկվել 10-ը։

Անվտանգության ոլորտի խորհրդարանական վերահսկողությունը մնաց թույլ և անարդյունավետ: Վստահության խումբը լիարժեք համալրված չէր, և, հետևաբար, ընդդիմությունը չմասնակցեց Վստահության խմբի գործունեությանը։

Հաղորդագրության համաձայն՝ լրատվամիջոցների և քաղաքացիական սեկտորի համար խորհրդարանի շենքի մուտքը շարունակում էր խնդիր մնալ։ Իսկ խորհրդարան մտնելու և հանձնաժողովների նիստերին մասնակցելու թույլտվությունը մերժվել է անհիմն՝ հղում անելով խորհրդարանի անվտանգության ընդհանուր կանոններին։

«Չնայած էթիկայի կանոնագրքի ընդունմանը, Էթիկայի խորհուրդը չի ստեղծվել։ Արդյունքում էթիկայի կանոնագրքի պահանջները չեն կարող կիրառվել»։

Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլը տալիս է հետևյալ առաջարկությունները.

Իշխանության տարանջատում և մասնակցություն խորհրդարանական գործունեությանը

Էական է քաղաքական կուսակցությունների միջև ապրիլի 19-ի համաձայնագրում նախանշված խնդիրների պահպանումը, մասնավորապես՝ ընդդիմության դերն ուժեղացնելու հանձնառությունը։ Ընթացակարգը պետք է նախատեսի ընդդիմության պատշաճ մասնակցությունը խորհրդարանական պաշտոնյաների ընտրությանը և ընդդիմության ներկայացուցիչների նշանակումը որպես հանձնաժողովների նախագահներ՝ միջազգային լավագույն փորձին համապատասխան.

Ընդդիմությունը պետք է լիարժեք ներգրավված լինի խորհրդարանական գործունեության մեջ. Խորհրդարանում հաշվետու սուբյեկտների ղեկավարների նշանակման ժամանակ քաղաքականացված որոշումներից խուսափելու համար պետք է պարտադիր դառնան ընդդիմադիր խմբակցությունների հետ խորհրդակցությունները, իսկ կանոնները պետք է նախատեսեն կոնսենսուսի հիման վրա որոշում կայացնելու կանոն։

Օրենսդրական գործընթաց

Կարևոր է, որ օրենքների նախագծերի քննարկումը դիտարկվի կանոնակարգով սահմանված ժամկետներում, և օրենքների նախագծերի քննարկման ժամկետը չպետք է երկարաձգվի առանց հիմնավոր պատճառի.

Բացառությամբ հատուկ դեպքերի, երկրի համար նշանակալի բարեփոխումների հետ կապված օրենսդրական նախաձեռնությունները չպետք է քննարկվեն արագացված կարգով (բոլոր երեք ընթերցումները անցնել մեկ շաբաթվա ընթացքում): Պետք է ապահովվի քաղաքացիական հասարակության և փորձագետների մասնակցությունը։

Խորհրդարանական վերահսկողություն

Հաշվետու մարմինները և կառավարության անդամները աջակցում են խորհրդարանին համապարփակ և արդյունավետ վերահսկողություն իրականացնելու գործում, պահպանում են Սահմանադրությամբ և Կանոնակարգով սահմանված խորհրդարանական վերահսկողության ընթացակարգերը։

Անհրաժեշտ է ուժեղացնել խորհրդարանական վերահսկողությունը անվտանգության ոլորտում. Պետք է լիարժեք ձևավորվի վստահության խումբը, և ընդդիմադիր խմբակցություններին կանոնակարգով սահմանված կարգով հնարավորություն տրվի անդամակցելու վստահության խմբին։

Թեմատիկ հետաքննության խումբը պետք է ինտենսիվ մոնիտորինգ իրականացնի հաշվետու անձանց կողմից առաջարկությունների կատարման ուղղությամբ:

Խորհրդարանի հաշվետվողականություն և թափանցիկություն

Քաղաքացիներին չի կարելի արգելել մուտքը խորհրդարանի շենք առանց բացատրության: Անհրաժեշտ է միջոցներ ձեռնարկել մուտքի համակարգը չեղարկելու համար.

Խորհրդարանը պետք է հնարավորինս արագ ձևավորի Էթիկայի խորհուրդ.

Խորհրդարանական վերահսկողության, արդյունքների և հարակից վիճակագրության մասին տեղեկատվությունը, ներառյալ՝ խորհրդարանին հաշվետու պաշտոնյաների կանչերի մասին տեղեկությունները, պետք է պարբերաբար հրապարակվեն խորհրդարանի կայքում, ինչը հետագա բարելավման կարիք ունի:

---

---