Ամոթը ոչ մի տեղ չաշխատելն է. Արփինե Մզիկյան
Նինոծմինդայի մունիցիպալիտետում մատուցողուհու մասնագիտությունը համարվում էր ոչ հեղինակավոր աշխատանք, որը քննարկվում էր հասարակության կողմից։ Ռեստորանների այցելուները մատուցողուհիների նկատմամբ անպարկեշտ էին վերաբերվում, նրանց դիտում էին որպես թեթև առաքինության կանանց: Տեղի կանայք խուսափում էին այս աշխատանքից նույնիսկ այն ժամանակ, երբ փողի կարիք ունեին։ Ռեստորանային սպասարկման ոլորտում հիմնականում աշխատում էին կանայք այլ շրջաններից կամ հարևան Հայաստանից։ Սակայն այժմ, ըստ Արփինեի, փոխվել է վերաբերմունքը սպասարկող անձնակազմի նկատմամբ.
40-ամյա Արփինե Մզիկյանը չի ամաչում իր աշխատանքից. Արփինեն անընդհատ աշխատում է և երբեք առանց աշխատանքի չի մնում։ Աշխատել եմ էլեկտրաբաշխիչ ընկերությունում, խանութում։ Նա կարծում է, որ ցանկության դեպքում կարելի է աշխատանք գտնել։ «Ներկայումս ռեստորանային բիզնեսի նկատմամբ բացասական վերաբերմունք չեմ տեսնում։ Նույնիսկ կարող եմ ասել, որ ռեստորանի յուրաքանչյուր աշխատակազմ՝ լինի դա մատուցող, խոհարար, թե հավաքարար, պարզ աշխատող է։ Մեր բնակիչների կողմից ես երախտապարտ վերաբերմունք եմ նկատում։ Ոչ բոլորն են համաձայնում աշխատել ռեստորաններում, մտածելով, որ գուցե դա պետք չէ, գուցե ամոթալի է, բայց փորձելուց հետո արդեն հասկանում են, որ դրանում տարօրինակ բան չկա: Յուրաքանչյուր մարդ ունի բարդույթներ և իր առաջ խնդիրներ է դնում։ Բայց երբ մարդը ռիսկի է դիմում, տեսնում է, որ այս գործում խնդիր չկա»։
Արփինեն աշխատանք գտնելու դժվարություններ է տեսնում ընտանեկան կարգավիճակի կաննանց համար, գուցե երեխան փոքր է կամ էլ այլ, հետեւաբար, նա կարող է հարմար աշխատանք չգտնել, կամ աշխատանքային ժամերը չհամապատասխանեն տան պայմաններին։ Աշխատանք փնտրող ցանկացած կնոջ խնդիրն իր ներսում է։ Իսկ եթե այս ոլորտում աշխատելու ցանկություն կա, ապա կինը կարող է աշխատանքային ժամերը դասավորել այնպես, որ իրեն հարմարավետ լինի։
Արփինեն այս խնդրի լուծումը տեսնում է հոգեբանի մոտ այցելության մեջ, ով կօգնի կյանքին այլ կերպ նայել, լավ կողմը, ոչ թե հարեւանների կամ ծանոթների նման, որոնք բոլորովին այլ բան են խորհուրդ տալիս։
Արփինեն ասում է, որ տղամարդու և կնոջ աշխատավարձի միջև տարբերություն չկա. Այնտեղ, որտեղ նա աշխատում է որպես մատուցողուհի, աշխատում են նաև տղամարդիկ։ Նույն աշխատանքն են անում, նույն աշխատավարձն էլ ստանում։ Տղամարդիկ թույլ չեն տալիս կանանց ծանր աշխատանք կատարել: Այդ ամենը փոխադարձ հասկացողությունով է պայմանավորված:
Աշխատանքում, բացի հոգնածությունից, Արփինեն այլ խնդիր չի տեսնում. Ռեստորանը գործում է շուրջ 5 տարի։ Երբեք կոնֆլիկտներ չեմ ունեցել: «Ելնելով նրանից, որ մենք աշխատում ենք գրեթե շուրջօրյա, մենք շատ ենք հոգնում: Բայց երբ նորմալ աշխատավարձ ես ստանում, մոռանում ես հոգնածության մասին։ Իհարկե, աշխատանքն ունի և՛ մինուսներ, և՛ բազմաթիվ պլյուսներ։ Մեր պայմաններում, երբ ամեն ինչ թանկ է, միայն ամուսնու վաստակով հնարավոր չէ նորմալ ապրել։ Ամուսինը, աշխատելով դրսում, ապահովում է ամենաանհրաժեշտը. Բայց երբ կինը նույնպես աշխատում է, նա կարող է իրեն թույլ տալ հանգստանալ և լավ զգալ։ Այն ընտանիքում, որտեղ երկու ծնողներն էլ աշխատում են, երեխան, մինչև 18 տարեկան դառնալը, նույնպես ձգտում է աշխատել և ինչ-որ կերպ օգնել ընտանիքին»։
Առողջական խնդրի պատճառով նա ժամանակավորապես դադարեցրել է աշխատանքը։ Արփինեն երեք որդի ունի. Երկուսը չափահաս են, երրորդը՝ անչափահաս։ Ավագ որդիները սովորում են Թբիլիսիում, միաժամանակ աշխատում։ «Երեխաները տեսնում են, որ իրենց մայրն աշխատում է հոր հետ, ուստի իրենք էլ պետք է աշխատեն և աջակցեն իրենց ծնողներին։
Արփինեն ապրում է Հեշտիա գյուղի սեփական տանը, ունի բանջարանոց, ընտանի թռչուն է պահում։ Տնային գործն ու աշխատանքը դժվար է համատեղել, ուստի Արփինեն գրաֆիկ է կազմում, որպեսզի մեկը մյուսին չխանգարի։ Երեխաներն օգնում են նրան տնային գործերում։ Ինչպես Արփինեն է ասում, աշխատանքից շուտ վերադարձողները սկսում են տնային գործերով զբաղվել. Նրանց ընտանիքում ամեն ինչ հավասարապես բաշխված է։ Հազվադեպ է հնարավոր հանգստանալ, մի քանի ամսով ամբողջ ընտանիքը հետաձգում է գործը և մի քանի օրով գնում ինչ-որ տեղ հանգստանալու։
Արփինեի խոսքով՝ իրենց ընտանիքում գենդերային հավասարություն կա. Նա ինքը կցանկանար, որ գենդերային հավասարությունն ու հայեցակարգը հավասարապես բաշխված լիներ մյուս հայ ընտանիքներում, որպեսզի ընտանիքի տղամարդիկ չասեին, թե ինչու պետք է մաքրեմ կամ լվանամ ամանները։ Ուստի երեխաներին մանկուց պետք է բացատրել ու սովորեցնել ճաշ պատրաստել, սպասք լվանալ, իսկ երբ ուսանող դառնան կամ գնան աշխատանքի, խնդրի առաջ չեն կանգնի։
«Այն, ինչ տղամարդն է որոշում ընտանիքում, կարելի է անվանել տղամարդկային քմահաճույք, որը կա նաև մեր ընտանիքում։ Եթե ընտանիքում հարցեր կան, զանգում ենք Ռուսաստանում գտնվող իմ ամուսնուն և ընդհանուր կարծիքի ենք գալիս։ Չեմ սիրում, երբ ոտնահարում են տղամարդու արժանապատվությունը»։
