როგორ შეუძლია ევროპულ გრანტებს ნინოწმინდელების ცხოვრების შეცვლა?
ვოსკეჰატ მკრტჩიანი ერთ-ერთია RDYE პროექტის კონკურსის 15 გამარჯვებულიდან. კონკურსში მასთან ერთად 750 ადამიანი მონაწილეობდა.
RDYE პროექტის ფარგლებში სამიზნე რეგიონებში წარმოდგენილმა 15 ახალგაზრდულმა საწარმომ მიიღო ფინანსური მხარდაჭერა. ახალგაზრდული მეწარმეობა სოფლის განვითარებისთვის (RDYE) პროექტს აფინანსებს ავსტრიის განვითარების თანამშრომლობა (ADC). ამან მნიშვნელოვანი ცვლილება გამოიწვია რეგიონის ადგილობრივი მაცხოვრებლების ცხოვრებაში.
ვოსკეჰატ მკრტჩიანმა დაამთავრა თბილისის სახელმწიფო ტექნიკური უნივერსიტეტის არქიტექტურის ფაკულტეტი სამგანზომილებიანი არქიტექტურისა და ურბანული მშენებლობის სპეციალობით.
წელს მან მაგისტრატურაც დაამთავრა და ორი წლის განმავლობაში ქმართან ერთად დააარსა არქიტექტურული ბიურო ქალაქ ნინოწმინდაში.
ამ საგრანტო პროექტში მონაწილეობამდე ვოსკეჰატმა ძალები სცადა პროექტში „აწარმოე საქართველოში“, მაგრამ გრანტი არ მიუღია. თუმცა, ის არ ინერვიულა და მას შემდეგ, რაც მისი მეგობრებისგან შეიტყო ახალგაზრდული მეწარმეობა სოფლის განვითარების პროგრამის შესახებ, გადაწყვიტა მონაწილეობა მიეღო. და ამ პროგრამის ფარგლებში მიაღწია წარმატებას. გარდა ფინანსური მხარდაჭერისა, ვოსკეჰათის თქმით, მათ მიიღეს გამოცდილება, ახალი ცოდნა და ისწავლეს ბიზნესის სწორად მართვა. იგი უკვე იყენებს მთელ მიღებულ ცოდნას თავის საქმიანობაში.
პროექტით გათვალისწინებული გრანტებისა და ტრენინგის წყალობით, ეს ახალგაზრდა წყვილი შეძლებს საკუთარი არქიტექტურული პრაქტიკის განვითარებას და ახალ პროექტებზე მუშაობას.
„ეს გრანტი არის დიდი მხარდაჭერა ჩვენი ბიუროს პოპულარიზაციისა და განვითარებისთვის. ჩვენ გვსურს მივაწოდოთ მაღალი ხარისხის და აპრობირებული მომსახურება, რის გამოც გვჭირდება მაღალი ხარისხის აღჭურვილობა. ჩვენ მივიღეთ 20 000 ლარის გრანტი, რომლითაც ვაპირებთ ვიყიდოთ მაღალი სიმძლავრის კომპიუტერი და მრავალფუნქციური ტოტალ სადგური. მათი დახმარებით ჩვენ შეგვიძლია განვავითაროთ ჩვენი ბიზნესი. ახალგაზრდებს ვურჩევ მონაწილეობა მიიღონ და ძალები სცადონ მსგავს საგრანტო პროგრამებში“, – აღნიშნავს ვოსკეჰატი.
ბევრ ახალგაზრდას, რომლებმაც ადრე არ იცოდნენ ბიზნესის დაწყება და ზრდა, ახლა შეუძლიათ მიიღონ სტაბილური შემოსავალი და შექმნან საკუთარი ბიზნესი.
ეს არა მხოლოდ მათ ცხოვრების პირობების გაუმჯობესებას უწყობს ხელს, არამედ ზრდის მათ აქტიურობასა და თავდაჯერებულობას. ამრიგად, ევროპული გრანტებით დაფინანსებულ პროექტებს ნამდვილად შეუძლია შეცვალოს რეგიონის ადგილობრივი მოსახლეობის ცხოვრება.
ისინი არა მხოლოდ ეხმარებიან ახალგაზრდებს საკუთარი ბიზნესის წამოწყებაში და ცხოვრების პირობების გაუმჯობესებაში, არამედ ხელს უწყობენ ადგილობრივი ეკონომიკის განვითარებას და მთლიანად რეგიონში ცხოვრების დონის გაუმჯობესებას.
მზისა ხმალაძე 22 წელია ნინოწმინდაში ცხოვრობს. ის არის სტუდენტი, რომელიც სწავლობს თეატრალურ ხელოვნებას თეატრისა და კინოს შოთა რუსთაველის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში. და ასევე მუშაობს რადიო NOR-ის ჟურნალისტად. მზისა ნინოწმინდაში ყველაზე ახალგაზრდა მეწარმე ქალია. მზისა 2019 წელს ქალაქ ნინოწმინდის ახალგაზრდულ ცენტრში საზოგადოებრივი ორგანიზაციის CENN-ის წარმომადგენლებს შეხვდა.
„ამ შეხვედრაზე CENN-ის წარმომადგენლებმა გაგვაცნეს პროექტი, რომელიც უახლოეს მომავალში ევროკავშირის დაფინანსებით უნდა დაწყებულიყო. ყურადღება გამახვილდა ახალგაზრდებზე, სოციალურ და მწვანე მეწარმეობაზე. ამ შეხვედრის შემდეგ ზუსტად ვიცოდი, რაც უნდა გამეკეთებინა“.
EU4Youth ერთობლივი პროექტი „სოციალური მეწარმეობის ეკოსისტემის განვითარება (SEED) მწვანე ზრდისთვის სასაზღვრო რეგიონებში“, CENN პარტნიორ ორგანიზაციებთან Green Lane NGO (სომხეთი) და KRDF (საქართველო) ევროკავშირის დაფინანსებით 2019 წლის დეკემბერში დაიწყო. პროექტის მიზანია საქართველოსა და სომხეთის მოსაზღვრე რეგიონებში მცხოვრები ახალგაზრდების სამეწარმეო პოტენციალის განვითარება, ეკოლოგიის სფეროში სოციალური მეწარმეობისა და ინოვაციების მიმართულებით უნარების განვითარება და ახალგაზრდების დასაქმების ხელშეწყობა.
ეს პროექტი არის ევროკავშირის უფრო ფართო ახალგაზრდული ინიციატივისა და EU4Youth პროგრამის ნაწილი.
მზისამ საპროექტო განაცხადი 2021 წელს შეიტანა. მან თავის პროექტს Rund Tea უწოდა. მზისას პროექტის მწვანე მიმართულება ადგილობრივი რესურსების გამოყენება იყო. სოციალური მისია იყო ეთნიკურ უმცირესობებს ესწავლებინათ ქართული ენა საზოგადოებაში ინტეგრაციის მიზნით.
მზისამ ევროკავშირიდან 17 000 ლარის დაფინანსება მიიღო. CENN-ის დახმარებით მზისამ პროდუქტიც დააფიქსირა, დაამზადა ლოგო და შეიძინა შესაფუთი მასალები. ახლა ის რვა სახეობის ჩაის ყიდის, რომლებიც უკვე ლაბორატორიულად შემოწმებული და ლიცენზირებულია. თუ კლიენტს სჭირდება შერეული გემოები, მზისა ამზადებს სპეციალურ ნაზავს. მყიდველები თავად ირჩევენ.
მზისს ბიზნესში მშობლები, ძმა და და ეხმარებიან. ჯერჯერობით მისი პროდუქციის უმეტესი ნაწილი ქალაქ ნინოწმინდაში, ონლაინ და სოციალური ქსელების საშუალებით ყიდულობს. მზისას ხშირად იწვევენ გამოფენებსა და სადღესასწაულო ბაზრობებზე.
ეს არის საუკეთესო მაგალითი ეთნიკური უმცირესობებით დასახლებული პატარა თემისთვის, თუ როგორ შეგიძლიათ ჰობი ბიზნესად აქციოთ, გქონდეთ საკუთარი შემოსავალი და შეცვალოთ თქვენი და სხვების ცხოვრება.
მთლიანობაში, ევროპული ფონდებით ბიზნესის დაწყებას შეუძლია მრავალი სარგებლის მოტანა, რაც დაეხმარება ბიზნესს წარმატებასა და განვითარებაში. თუმცა, მნიშვნელოვანია გულდასმით გადახედოთ ნებისმიერი დაფინანსების პროგრამის მოთხოვნებსა და პირობებს, რათა დარწმუნდეთ, რომ ის სწორია თქვენი ბიზნესისა და თქვენი მიზნებისთვის.
2016 წლიდან ირინა კარსლიანი მუშაობს არასამთავრობო ორგანიზაციაში, სადაც USAID-ისა და ევროკავშირის მხარდაჭერით მნიშვნელოვანი პროექტები ხორციელდება. ეს პროექტები მოიცავს როგორც საგანმანათლებლო, ასევე საგრანტო პროგრამებს ახალგაზრდებისთვის.
CENN არის საგრანტო პროგრამა, რომელიც წარმატებით ფუნქციონირებს საქართველოში უკვე 20 წელზე მეტია. ბოლო სამი წლის განმავლობაში ის ორიენტირებული იყო სოციალური მეწარმეობის განვითარებაზე, აძლევს ახალგაზრდებს ცოდნის მიღებისა და ფინანსურ პროგრამებში მონაწილეობის შესაძლებლობას.
ნინოწმინდის მუნიციპალიტეტიდან ოთხმა ადამიანმა მიიღო გრანტი და ამის წყალობით დაიწყეს ბიზნესის განვითარება ან ახალი შექმნეს.გარდა ამისა, არსებობს სოფლის თემის განვითარების პროგრამა „თრფანჯანი“, რომელიც ნინოწმინდის მუნიციპალიტეტის მასშტაბით 2009 წლიდან მოქმედებს. ის ნინოწმინდისა და ახალქალაქის მუნიციპალიტეტების მოსახლეობას აძლევს შესაძლებლობას შექმნან საკუთარი ბიზნესი და მიიღონ დაბალპროცენტიანი სესხი. ამ პროექტის წყალობით ბევრმა მაცხოვრებელმა დაიწყო საკუთარი ბიზნესი.
„ჩვენი მიზანია განვავითაროთ ჩვენი საზოგადოება ისე, რომ ჩვენი ახალგაზრდები იყვნენ უფრო აქტიური და არ დატოვონ თავიანთი მუნიციპალიტეტი, არამედ განავითარონ იგი და შექმნან ახალი სამუშაო ადგილები აქ“, – ამბობს ირინა კარსლიანი.
საქართველოში მოქმედი საგრანტო პროგრამების შესახებ ცოტამ თუ იცის, რადგან უმეტესობა არ ფლობს სახელმწიფო ენას და ბევრმა არ იცის სად და როგორ მოიძიოს ასეთი პროგრამები. ჰაიკაზ ელოიანი არის სტომატოლოგი, დაამთავრა თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი და 4 წელზე მეტია მუშაობს ქალაქ ნინოწმინდაში სტომატოლოგად. ბევრი დამწყები მეწარმის მსგავსად, მას არ ჰქონდა საკმარისი ფინანსური საშუალება საკუთარი სტომატოლოგიური კლინიკის გასახსნელად, მაგრამ ამან ხელი არ შეუშალა ოცნების რეალიზებაში.
მან ნულიდან დაიწყო, ისესხა და გახსნა საკუთარი ოფისი, სადაც დაიწყო თავისი პაციენტების მომსახურება. თუმცა, მას ყოველთვის სურდა მომსახურების ხარისხის გაუმჯობესება და სამუშაო ადგილების დამატება.
ერთი წლის წინ ჰაიკაზმა შეიტყო CENN პროგრამის შესახებ, რომელიც სოციალური გრანტი იყო და მისმა იდეამ გაიარა და მიიღო დაფინანსება. გრანტის ოდენობამ 30 000 ლარი შეადგინა. ამ გრანტის წყალობით მან შეძლო აღჭურვილობის განახლება, დიაგნოსტიკური აპარატურის შეძენა და მეორე სამუშაოს დამატება.
როგორც დამწყებ მეწარმემ, ჰაიკაზმა იცის, რამდენად რთულია ბიზნესის ნულიდან დაწყება და რამდენად მნიშვნელოვანია მხარდაჭერის მიღება. ჰაიკაზს, ისევე როგორც მზისას და ვოსკეჰატს, აღნიშნავს, რომ პროექტები, როგორიცაა CENN, იძლევა შესაძლებლობას გააცნობიერონ თავიანთი იდეები, როდესაც მეწარმეებს არ აქვთ შესაძლებლობა შეიძინონ აღჭურვილობა და დაიწყონ მუშაობა.
როგორც ჰაიკაზმა აღნიშნა, სკოლის წლებიდან იცოდა, რომ სტომატოლოგი გახდებოდა. იგი მიზანმიმართულად სწავლობდა ამ პროფესიისთვის საჭირო საგნებს. სკოლის დამთავრების შემდეგ მიხვდა, რომ მოსწონდა თავისი პროფესია და დაიწყო ფიქრი იმაზე, თუ როგორ გაეუმჯობესებინა გაწეული მომსახურების ხარისხი და განავითაროს თავისი საქმიანობა.
გრანტები ასევე ხელს უწყობს ადგილობრივი ეკონომიკური საკითხების ყურადღების მიქცევას და რეგიონებში ეკონომიკური ზრდისა და განვითარების ახალი შესაძლებლობების შექმნას. მათ შეუძლიათ ხელი შეუწყონ ინოვაციების და ახალი ტექნოლოგიების მიღების დაჩქარებას, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს სამუშაო ადგილების შექმნა და ადგილობრივი ეკონომიკის კონკურენტუნარიანობის გაზრდა.
ზოგადად, ევროპული გრანტები არის სასარგებლო ინსტრუმენტი რეგიონებში ახალი ბიზნესის შესაქმნელად და შეიძლება იყოს საკვანძო ფაქტორი ეკონომიკური წარმატების მისაღწევად სხვადასხვა ინდუსტრიებსა და სექტორებში.
მნიშვნელოვანია, რომ ადგილობრივმა მეწარმეებმა და ბიზნესმენებმა ყურადღება მიაქციონ გრანტებით გათვალისწინებულ შესაძლებლობებს და გამოიყენონ ისინი თავიანთი ბიზნესის განვითარებისა და ადგილობრივ ეკონომიკაში ინვესტიციებისთვის.
ფონდების შესახებ და მრავალი სხვა, მაცხოვრებლებს შეუძლიათ იპოვონ:
- https://www.usaid.gov/ka/georgia?fbclid=IwAR0cnlePigVILFpyk4_wdq8_1qOWHh8h_H2cONVimvptaU2mA9POGcniDmI
- https://www.enterprisegeorgia.gov.ge/ka
- http://www.cenn.org/ka/
- https://www.jobs.ge/
- http://serec.ge/
Opinion, pooling and voting
