Օվկիանոսային 5 առեղծվածներ, որոնց շուրջ ամբողջ աշխարհի գիտնականները անհաջող պայքարում են
Օվկիանոսների ուսումնասիրությունը գիտության ամենահետաքրքիր ոլորտներից մեկն է, որը ներկայումս զարգացնում է մարդկությունը: Ըստ տարբեր գնահատականների՝ գիտնականներին հաջողվել է ուսումնասիրել համաշխարհային օվկիանոսների ընդհանուր տարածքի 5-ից 10%-ը, և մինչ այժմ մարդիկ կարողացել են միայն գուշակել, թե ով է ապրում օվկիանոսի հատակում և որքան նոր գաղտնիքներ կան ուսումնասիրելու:
Այնուամենայնիվ, նույնիսկ առկա տեղեկատվությունը միշտ չէ, որ պարզ է գիտնականների համար և նրանց համար մնում է առեղծված, քանի որ դեռևս չեն կարողանում հասկանալ որոշ երևույթներ:
Ինչպե՞ս է Turritopsis dohrnii մեդուզան կարողանում ապրել հավերժ
Սովորաբար կենդանիների կյանքի ուղին իրենից ներկայացնում է հաջորդականություն՝ ծնունդ, աճ, զարգացում, հասունացում, ծերացում և մահ։ Այնուամենայնիվ, Turritopsis dohrnii փոքրիկ մեդուզան, որի երկարությունը ընդամենը 4,5 մմ է, անտեսում է այս օրենքները:
Երբ չափահաս նմուշը որոշում է, որ իր կյանքը դառնում է հոգնեցուցիչ, նա պարզապես վերածվում է երիտասարդ պոլիպի: Այն նորից հասունանում է, բազմանում և հետո վերադառնում անկախ ազատ լողացող մեդուզայի վիճակին։
Թե քանի անգամ մեդուզան կարող է կրկնել նման ցիկլը, դեռևս չի որոշվել գիտնականների կողմից: Պետք է խոստովանել, որ մենք առերեսվում ենք հնարավոր անմահ էակի հետ։
Դեռ պարզ չէ, թե ինչպես է մեդուզային հաջողվում շրջել իր կյանքի ընթացքը դեպի երիտասարդացում։ Հայտնի է միայն, որ մեդուզան վերածվում է երիտասարդացման գործընթացի, երբ շրջակա միջավայրը դառնում է անբարենպաստ՝ քաղց, աղի և ջրի ջերմաստիճանի կտրուկ տատանումներ, վնասվածքներ և այլն։
Հավանաբար, եթե գիտնականներին հաջողվի բացահայտել մեդուզաների երիտասարդացման մեխանիզմները, դա կարող է օգնել մարդուն ավելի երկար ապրել և ապաքինվել լուրջ վնասվածքներից:
Խորհրդավոր սուլոց հատակից
ԱՄՆ-ի օվկիանոսների և մթնոլորտի ազգային վարչությունը անընդհատ ձայնագրում է օվկիանոսի հատակից եկող տարօրինակ ձայներ: Դրանց մեծ մասը բացատրվում է բնական երևույթներով. օրինակ՝ հսկա այսբերգը, որը սահում է եւ դիպչում հատակին, կամ կետերի խումբ, որոնք բոլորը միասին սկսում են հազալ։ Սակայն երբեմն շատ անոմալ երեւույթներ են տեղի ունենում։
Օրինակ, Խաղաղ օվկիանոսի հասարակածի շրջանում պարբերաբար հնչում է ձայն, ձայնագրված հիդրոֆոններով, որը գիտնականներն անվանում են Upsweep:
Upsweep ձայն օվկիանոսում
Այս ձայնն առաջին անգամ ձայնագրվել է 1991 թվականին Խաղաղ օվկիանոսի ծովային միջավայրի հետազոտական լաբորատորիայի օվկիանոսագետների կողմից: Երևույթը սեզոնային է, առավելագույնը լսելի է գարնանը և աշնանը։ Այս ձայնի ծագումը մնում է առեղծված:
Մեկ այլ առեղծվածային ձայն, որը երբեմն լսվում է օվկիանոսի հատակին, այսպես կոչված «Սուլոց» է: Այս ձայնի առաջին ձայնագրությունները հայտնվել են 1997 թվականին, սակայն աղմուկի աղբյուրը չի հաջողվել գտնել։ Գիտնականները ենթադրում են, որ նման սուլիչ կարող է արձակել մի երեւույթ, որն իր ձևով նման է հրաբխին:
Ինչու՞ են հսկաներն ապրում օվկիանոսի հատակին
Գոյություն ունի «խորը ծովային գիգանտիզմի» գիտական հասկացություն, որը բացատրում է օվկիանոսի մութ խորքերում ապրող ծովային արարածների չափերի մեծացման միտումը։ Իսկապես, այս օրգանիզմներից ոմանք աներևակայելի մեծ են:
Օրինակ, հսկա իզոպոդային խեցգետինը փայտոջիլների ազգականն է, բայց ունի մինչև 45 սանտիմետր չափեր և մինչև 1,7 կիլոգրամ քաշ: Հսկայական իզոպոդների երկարությունը կարող է հասնել մինչև 76 սանտիմետր: Ձուկ գոտին կարող է ունենալ մինչև 11 մետր երկարություն, իսկ քաշը՝ մինչև 270 կիլոգրամ։
Հսկայական կաղամարը մինչև 13 մետր երկարություն ունի և կարող է շուռ տալ նավակը: Իրենց արտաքինով վախ են առաջացնում նաև ճապոնական տարբեր սարդ – խեցգետինները (առջևի ոտքերի բացվածքով մինչև 3 մետր) և հսկա ամֆիպոդները (մինչև 34 սանտիմետր երկարությամբ խեցգետիններ): Իսկ խոշոր կարմիր մեդուզաները և երկու մետրանոց գմբեթներով մազոտ ցիանիդները նման են այլմոլորակայինների:
Դեռևս պարզ չէ, թե ինչու են ծովի հատակի կենդանիները այդքան մեծանում: Վարկածներից մեկը կապված է սննդի պակասի հետ՝ որքան մեծ է մարմինը, այնքան պլանկտոնները ավելի արդյունավետ են որս դառնում։
Ենթադրվում է նաև, որ խորության վրա թթվածինը ջրի մեջ պարունակվում է ավելի կենտրոնացված ծավալներով, ինչը հեշտացնում է դրա կլանումը և բարելավում նյութափոխանակությունը։ Հնարավոր է, ցածր ջերմաստիճանի պատճառով օրգանիզմները մեծացնում են իրենց չափերը, որպեսզի ավելի արդյունավետ կերպով պահպանեն ջերմությունը:
Կետերի լողափ նետվելու պատճառները
Կետերը և այլ կետանմաններ պարբերաբար հայտնվում են լողափերում՝ դուրս նետվելով իրենց սովորական բնակավայրից, որտեղ նրանք կսատկեն:
Ցամաքում կետերը և դելֆինները սատկում են, սովորաբար ջրազրկումից, երբ մարմնի քաշը, որը չի ապահովվում շրջակա ջրային միջավայրի կողմից, սեղմում է նրանց թոքերը։
Թե ինչու է կետանմանների մտքով անցնում նման գործողություններ կատարել, մնում է առեղծված: Հնարավոր է, որ ջերմաստիճանի անբարենպաստ պայմանները կամ գեոմագնիսական փոփոխությունները, կամ կետի ուղեղում ներկառուցված էխոլոկատորները ճիշտ չեն աշխատում:
Կան նաև ենթադրություններ, որ կենդանիները կորցնում են կողմնորոշումը, երբ լսում են կողքով անցնող նավերի ակտիվ սոնարները։ Այնուամենայնիվ, կետերը ափ են նետվել դեռ մարդու կողմից նավաշինության գյուտից շատ առաջ, ուստի վերջին վարկածը քիչ հավանական է:
Ինչի համար են պետք նարվալներին իրենց ժանիքները
Նարվալը պատկանում է կետաձկան ընտանիքին, նախընտրում է ուտել ձկներ և գլխոտանիներ նրանց համի և սննդային արժեքի պատճառով, ապրում է Արկտիկական ծովերի սառը ջրերում և փորձում է խուսափել բևեռային արջերի և մարդասպան կետերի հետ շփումից։
Նարվալի գլխին աճում է հսկա ժանիք՝ սա վերին ձախ ատամն է, որը դուրս է թափանցում լնդի և վերին շրթունքի միջով: Որոշների մոտ նույնիսկ աճում են երկուսը: Հիմնականում արուներն ունեն ժանիքներ, թեև երբեմն կանայք կարող են «պարծենալ նման «զարդարանքով: Ժանիքի երկարությունը 1,5-ից 3 մետր է, իսկ քաշը՝ մինչև 10 կիլոգրամ։ Մեկ-երկու ժանիքները նարվալի միակ ատամներն են, բացի դրանցից, ոչ մի ատամ չունեն, ուստի նա պետք է ամբողջությամբ կուլ տա կերակուրը։
Գիտնականները դեռ չեն կարողանում պարզել, թե իրականում ինչի համար է անհրաժեշտ այդ ժանիքը։ Այն առանձնապես օգտակար չէ որպես զենք, թեև բավականին ամուր է և կարող է 30 սանտիմետրով թեքվել բոլոր ուղղություններով՝ առանց վնասվելու: Սառույցը ժանիքով ոչնչացնելը նույնպես հարմար չէ՝ այն չափազանց բարակ։ Բացի այդ, ոչ մի ապացույց չկա, որ նարվալները կռվում հմտորեն օգտագործել են իրենց ժանիքները:
Վարկածներից մեկում ասվում է, որ ժանիքները արուների համար զարդարանք են ծառայում, օրինակ, ինչպես սիրամարգի պոչը կամ եղջերուների եղջյուրները՝ զուգավորման խաղերի ժամանակ մրցակիցներին տպավորելու համար։
Opinion, pooling and voting
