Ինչպես են երիտասարդներն օգտագործում Եվրոպայում աշխատանք գտնելու հնարավորությունը
Ծալկայի մունիցիպալիտետի Կիզիլ Քիլիսա գյուղից 25 -ամյա Ռոմա Ոսկանյանը այժմ աշխատում և ապրում է Գերմանիայի Շտադե քաղաքում։
Դպրոցն ավարտելուց հետո Ռոման ցանկանում էր ընդունվել Թբիլիսիի Իլիայի պետական համալսարան։ Թեև նա հաջողությամբ հանձնել էր միասնական ազգային քննությունները, սակայն ֆինանսական խնդիրների պատճառով չի գնացել սովորելու։ Այդ ժամանակ նա որոշեց, որ պետք է աշխատի, գումար խնայի, որպեսզի կարողանա ապրել Թբիլիսիում։
«Ես որոշ ժամանակ աշխատեցի, և այս ընթացքում իմ նպատակը փոխվեց։ Թբիլիսիի փոխարեն որոշեցի սովորել Եվրոպայում։ Սկսեցի մտածել, թե ինչպես գնամ Գերմանիա՝ նվազագույն ռեսուրսներով»,- ասում է Ռոման։
Նա համացանցում գտել է Au Pair ծրագիրը։ Այս ծրագրին կարող են մասնակցել 18 – 28 տարեկան երիտասարդները, ովքեր տիրապետում են գերմաներեն լեզվին առնվազն A1 մակարդակի:
Գերմանական ընտանիքներում երկու ծնողներն էլ աշխատում են։ Այդ պատճառով նրանք հաճախ հնարավորություն չեն ունենում մնալ երեխայի կողքին և խնամել նրան։ Ուստի նրանք հաճախ դիմում են Au Pairs -ին, որպեսզի գտնեն մեկին, ով կխնամի իրենց երեխային, կտանի դպրոց կամ մանկապարտեզ եւ այլն: Ռոմայի խոսքով՝ սա լավ հնարավորություն էր լրացուցիչ գումար աշխատելու և լեզուն սովորելու համար, քանի որ պայմանագրով, բացի հիմնական աշխատավարձից, վճարովի են նաև գերմաներենի դասընթացները։
Այժմ Ռոման ունի իր սեփական TikTok բլոգը, որտեղ նա խոսում է այն մասին, թե ինչպես գնալ Գերմանիա, աշխատանք գտնել այս երկրում կամ սովորել:
@romavoskanyan04 Replying to @Slot Manager ♬ original sound – Roma_Voskanyan
Ռոման կարծում է, որ արտերկրում սովորելը, աշխատելը և ընդհանրապես այնտեղ ձեռք բերված փորձը լավ հնարավորություններ են ստեղծում մարդու համար Վրաստան վերադառնալուց հետո։ «Վրաստանում պահանջված են որակյալ կադրերը։ Առաջնային է համարվում զարգացած երկրներում ձեռք բերված փորձը»,- ասում է նա։
Մեր հաջորդ զրուցակիցը Լյուսի Ունանյանն է Ախալքալաքից։ Անցյալ տարի նա աշխատանքի է գնացել Լեհաստան, որտեղ մնացել է 7 ամիս։ Առողջական խնդիրների պատճառով նա ստիպված է եղել վերադառնալ, թեև ասում է, որ կնախընտրեր ավելի երկար մնալ։
29-ամյա աղջիկն ասում է, որ ինքն այդ որոշումը կայացրել է անսպասելի, երբ քեռին իրեն հայտնել է աշխատանքի հնարավորության մասին: Լյուսին այն ժամանակ Երեւանում էր։ «Ես սիրում եմ արկածներ, ես չեմ կարող երկար մնալ մի տեղում։ Որոշ ժամանակ աշխատել եմ Հայաստանում, սակայն համաճարակի ժամանակ վերադարձել եմ տուն, որոշ ժամանակ անցկացրել այստեղ, որտեղ կազմակերպել եմ մանկական շոու ծրագրեր։ Բայց հետո նորից որոշեցի գնալ Հայաստան և աշխատել։ Երբ քեռիս զանգահարեց ինձ և ասաց Լեհաստանում աշխատելու մասին, ես անմիջապես հետաքրքրվեցի։ Բնակարան գտանք, տոմսեր գնեցի ու շուտ գնացի»,- ասում է նա։
Լյուսին կարծում է, որ եթե մարդն աշխատանքի հնարավորություն ունի իր երկրում, ապա նա չպետք է գնա արտագնա աշխատանքի։ Նրա խոսքով, այսօր Վրաստանում երիտասարդները կարող են իրենց ուժերը փորձել տարբեր ոլորտներում՝ լինի դա ոչ կառավարական ոլորտում, պետական կառույցներում, թե սեփական բիզնեսի հիմնումը։ «Հիմա մեր երկրում բիզնեսի զարգացման համար հայտարարվում են բազմաթիվ ծրագրեր և դրամաշնորհային մրցույթներ։ Բնակիչները կարող են օգտվել դրանից և սկսել իրենց սեփական բիզնեսը»,- ասում է Լյուսին:
Լյուսին կարծում է, որ կվերադառնա Եվրոպա, բայց որպես զբոսաշրջիկ։ Այժմ նա մտածում է սեփական բիզնես սկսելու մասին և ցանկանում է ապացուցել, որ հնարավոր է կարիերա կառուցել նույնիսկ փոքր քաղաքում։
Վրաստանից Եվրամիություն օրինական միգրացիան հեշտացնելը Ասոցացման համաձայնագրով նախատեսված պարտավորություններից է։ Շրջանաձև միգրացիան ժամանակավոր աշխատանքային միգրացիայի ձևերից մեկն է, որը ներառում է արտագնա աշխատանք՝ հետագայում հայրենիք վերադառնալով: Այսօր հետաքրքրված անձը կարող է ժամանակավորապես աշխատանքային վիզայի շրջանակներում իր մասնագիտությամբ աշխատանք գտնել 4 գործընկեր երկրներում՝ Գերմանիայում, Իսրայելում, Ֆրանսիայում և Բուլղարիայում։
Այս փուլում Զբաղվածության խրախուսման պետական գործակալությունը անմիջականորեն ներգրավված է երկու երկրների՝ Իսրայելի և Գերմանիայի հետ առկա համաձայնագրերի իրականացմանը։
Գերմանիայի սեզոնային զբաղվածության համաձայնագիրը ստորագրվել է 2020 թվականի փետրվարին, իսկ իրականացումը սկսվել է 2021 թվականի փետրվարին։ Անցյալ տարի ծրագրում հայտնվեց նոր բաղադրիչ, որը գերմանացի գործատուներին թույլ տվեց անմիջականորեն կապ հաստատել Վրաստանի քաղաքացիների հետ և հրավիրել նրանց աշխատելու Գերմանիայում։
Բացի Գերմանիայից, գործակալությունը օրինական աշխատանքի տեղավորման ծրագիր է իրականացնում նաև Իսրայելում։ Իսրայելում աշխատանք փնտրողների գրանցման գործընթացը սկսվել է 2021 թվականի ապրիլին։
2013 թվականի դեկտեմբերի 12-ին Ֆրանսիայի Հանրապետության կառավարության հետ ստորագրվել է որակավորված մասնագետների բնակության և շրջանաձև միգրացիայի մասին համաձայնագիր։ Այսօր պայմանագրում նշված հստակ մասնագիտություն ունեցող անձի համար աշխատանքի ընդունումը Ֆրանսիայում հնարավոր է պարզեցված սխեմայով։
Բուլղարիայի Հանրապետության հետ համաձայնագիրը ստորագրվել է 2019 թվականի սեպտեմբերի 30-ին։ Այս փուլում կողմերն աշխատում են այս համաձայնագրի իրականացման վրա։
Չնայած այն հանգամանքին, որ ԵՄ երկրներում զբաղվածության խթանման բազմաթիվ ծրագրեր կան, հաճախակի են լինում նաև աշխատակիցների խարդախության դեպքերը։ Այն է՝ աշխատանքի կեղծ խոստում, աշխատավարձի իջեցում, անգամ անձնագրերի բռնագրավում։
Գերմանացի լրագրող Ուլրիկե Բութմալոուն ասում է, որ եղել են դեպքեր, երբ Գերմանիայում գործատուն խլել է օտարերկրյա քաղաքացու անձնագիրը։ Աշխատակիցներն աշխատում էին միայն սննդի համար։ Նրանք մի տեսակ ստրկության մեջ էին հայտնվել։
«Վերջին օրերին Գերմանիայում գործադուլ է տեղի ունեցել Վրաստանից և Ուզբեկստանից ժամանած աշխատողների մասնակցությամբ։ Լեհական ընկերությունը, որտեղ նրանք աշխատանքի են ընդունվել, խոստացված աշխատավարձից քիչ է վճարել և թույլ չի տվել ընդմիջում կամ արձակուրդ գնալ»,- ասում է նա։ Ուլրիկեն ասում է նաև, որ դա զանգվածաբար չի լինում, թեև կան առանձին դեպքեր։
Վրաստանի Ազգային վիճակագրական ծառայության տվյալներով՝ 2015 – 2022 թվականներին միգրացիան 0,9%-ից հասել է 14,7%-ի։ Միգրացիան բնութագրվում է կանացիացման միտումով։ Վրացի միգրանտների կեսից ավելին կանայք են։
Նշենք նաեւ, որ կանայք մի քանի ամիս չեն արտագաղթում։ IOM -ի կողմից անցկացված հետազոտությունը 2020-2021 թվականներին համաճարակի պատճառով Վրաստան վերադարձած 1000 կանանց շրջանում ցույց է տալիս, որ միգրանտ կանանց մեծամասնությունը (35%) 1 -ից 3 տարի անցկացրել է արտերկրում, 16% -ը՝ 3 -ից 6 տարի, 15% -ը և տոկոսը 12 -ից 20 տարի:
2022 թվականին Գերմանիայում օրինական աշխատել է Վրաստանի 1231 քաղաքացի, Իսրայելում՝ 17 (սա միայն պետական ծրագրից օգտվող քաղաքացիների թիվն է)։
Տեղեկության համար:
Միգրացիայի հաշվեկշիռը կոչվում է երկիր մեկնող և մուտք գործած մարդկանց թվի հարաբերակցություն։ Եթե երկրից մեկնողների թիվը գերազանցում է երկիր մուտք գործողների թվին, ապա միգրացիոն հաշվեկշիռը բացասական է, իսկ եթե երկիր մուտք գործողների թիվը գերազանցում է երկիրը լքողների թվին, ապա միգրացիոն հաշվեկշիռը դրական է։ Ինչպես երևում է գծապատկերից, Վրաստանի միգրացիոն հաշվեկշիռը բացասական է 1994 թվականից։ Միայն վերջին տարիներին է այն մոտեցել զրոյին։
Նինոծմինդայի բնակչության մեծ մասն աշխատում է Ռուսաստանում սեզոնային աշխատանքով։ Սակայն վերջին իրադարձություններից հետո (լայնածավալ պատերազմ Ուկրաինայում, մոբիլիզացիա Ռուսաստանում, համաճարակ) այդ մարդկանց թիվը նվազել է։ Ոմանք այլընտրանք գտան ԵՄ երկրներում, մյուսները նախընտրեցին աշխատել Վրաստանի քաղաքներում և զարգանալ տեղում։
Սակայն դրանցից որոշակի մասը դեռ մեկնում է Ռուսաստանի Դաշնություն։ Միայն այս տարվա մարտին գումարների փոխանցման 51% -ը ստացվել է Ռուսաստանից, 24% -ը՝ ԵՄ երկրներից, իսկ մնացած 25% -ը՝ այլ երկրներից։
Radio NOR-ի լրագրողները սոցցանցերում հարցում են անցկացրել՝ պարզելու, թե որ երկրում են մարդիկ նախընտրում աշխատել։ Դրան մասնակցել է Նինոծմինդայի մունիցիպալիտետի 420 բնակիչ։ Արդյունքում՝ նրանց մեծ մասը (69%) նախընտրել է մնալ Վրաստանում և այստեղ կառուցել իրենց կարիերան, 11%-ը ցանկություն է հայտնել աշխատել հարևան Հայաստանում, հարցվածների 8% -ը՝ ԵՄ երկրներում, 9% -ը՝ Ռուսաստանի Դաշնությունում և մնացած 3% -ը նախընտրել է աշխատել այլ երկրներում։
Նյութը պատրաստել են Մզիա Խմալաձեն և Մարտին Արոյանը
Opinion, pooling and voting
