Տեսակետների շարք. Ռիմա Մարանգոզյան
«Տեսակետների շարք՝ էթնիկ փոքրամասնությունների կանանց աշխատանքային պրակտիկայի մասին» նախագծի շրջանակներում, «Union Freya»-ի և «Ալիք Մեդիայի» համագործակցությամբ ու «Վրաստանում կանանց հիմնադրամի» ֆինանսական աջակցությամբ ներկայացնում ենք էթնիկ փոքրամասնությունների կանանց աշխատանքային փորձի մասին հոդվածաշար։ Մեր զրուցակիցն է Վրաստանի հանրային կապերի ինստիտուտի (GIPA) մուլտիմեդիա լրագրության և մեդիա կառավարման մագիստրանտ Ռիմա Մարանգոզյանը:
Ինչպիսի՞ն է ձեր ուղին դեպի բարձրագույն կրթություն: Ի՞նչ փուլեր եք անցել մինչ մասնագիտություն ընտրելը։
Վրացերենը սկսել եմ սովորել դեռ դպրոցից։ Ես ունեի շատ լավ ուսուցիչ, նաև հաճախում էի լրացուցիչ պարապմունքների։ Սակայն այնպես ստացվեց, որ մեկ տարի Վրաստանում չէի, և վերադառնալուց հետո պարզվեց, որ մոռացել եմ վրացերենը։ Հետևաբար, ստիպված էի ամեն ինչ սկսել նորից։ Հետո հաջողությամբ ընդունվեցի համալսարան «1+4» ծրագրով։
ԲՈՒՀ ընդունվելիս ի՞նչ խոչընդոտի եք բախվել:
Նշեմ, որ սկզբում ուզում էի ուսումս շարունակել Հայաստանում՝ Երևանում, քանի որ մինչ այդ, երբ Ամերիկայում էի և անգլերեն չգիտեի, ստիպված էի շատ դժվարությունների միջով անցնել, հետևաբար՝ ուզում էի «փախչել», որպեսզի նորից լեզվական արգելքի պատճառով դժվարությունների առջև չկանգնեմ, իսկ Երևանում ուսումս շարունակելու էի մայրենի լեզվով։
Սակայն այդ ժամանակ մեծ եղբայրս արդեն ուսանող էր Թբիլիսիում։ Եվ ես կանգնած էի նման ընտրության առաջ՝ կամ ուսումս պետք է շարունակեի Թբիլիսիում, կամ՝ ոչ մի տեղ։ Ծնողներս էլ համաձայնեցին, որ անպայման պետք է մնամ եղբորս հետ։
Ի՞նչը հանգեցրեց ձեր մասնագիտական ընտրությանը:
Շատ պատահական ընտրություն էր. սկզբում ուզում էի սովորել լեզուներ՝ լեզվաբանություն, սակայն, երբ ավարտեցի «1+4» մեկամյա ծրագիրը ԹՊՀ-ում, որտեղ սովորում էինք վրացերեն, և մասնագիտությունների ցուցակը վերցրեցի, որ ընտրեմ իմ ուզած մասնագիտությունը, պարզվեց` համալսարանը չունի այդ ֆակուլտետը։ Այստեղ բանասիրություն կա, բայց ես դա չէի ուզում։
Աչքերս փակեցի, վերցրեցի մասնագիտությունների ցանկով թուղթն ու գրիչը և փակ աչքերով ընտրեցի մասնագիտություններից մեկը, պարզվեց՝ լրագրությունն է։ Սակայն այնպես էի տրամադրված, որ մեկ կիսամյակ կսովորեմ, իսկ հետո տեղափոխվեմ այլ ԲՈՒՀ։
Առաջին կիսամյակի վերջում ծանոթիս միջոցով հեռուստատեսությունում աշխատելու առաջարկ ստացա։ Հանրային հեռուստաընկերությունում սկսեցի աշխատել «Բազմազան Վրաստան» հաղորդաշարում։ Այս ծրագրի միջոցով վեց ամիս աշխատեցի հեռուստատեսությունում՝ Վրաստանում բնակվող էթնիկ հայ և ադրբեջանցի երիտասարդների հետ: Այստեղից սկսվեց իմ լրագրողական կարիերան, և ես չէի էլ մտածում ուսումս այլ ոլորտում շարունակելու մասին, քանի որ սիրահարվել էի լրագրությանը։
Ո՞ր ոլորտներում եք աշխատել՝ մասնավոր կամ պետական:
Հանրային հեռուստատեսությունից հետո աշխատել եմ տարբեր մասնավոր և պետական գործակալություններում՝ հիմնականում լրագրության ոլորտում, այդ թվում՝ «Ջավախքի տեղեկատվական կենտրոն — JNEWS», «Ալիք Մեդիա», ինչպես նաև տարբեր հասարակական կազմակերպություններում։
Ի՞նչ խոչընդոտներ եք հաղթահարել ուսման կամ աշխատանքի ընթացքում:
Ես շատ լավ եմ հիշում առաջին կուրսում առաջին դասախոսությունը. նախապատրաստական կուրսում մինչ սովորելը, նախ` թեստ հանձնեցինք վրացերենի մեր իմացությունը ստուգելու նպատակով և, ըստ այդմ` բաժանվեցինք խմբերի։ Այդ թեստը ես հատուկ վատ էի գրել, որպեսզի ընկերներիս հետ նույն խմբում լինեմ։ Դա հանգեցրեց նրան, որ վրացերենի նախապատրաստական դասընթացի ընթացքում չկարողացա էապես կատարելագործել վրացերենի իմացությունս։ Իսկ արդեն առաջին կուրսում՝ լրագրության ֆակուլտետում առաջին դասախոսության ժամանակ դասախոսը խոսում էր շատ արագ ու ցածրաձայն, և ես չէի կարողանում հասկանալ, թե ինչ է ասում, և սկսեցի արտասվել:. Մտածում էի՝ որտե՞ղ եմ հայտնվել, չէի ուզում Վրաստանում սովորել, լեզուն չգիտեմ, ու դա եղբորս մեղքով է… չէի կարողանում հասկանալ, թե ինչի մասին է խոսում դասախոսը, ինչ հանձնարարություն տվեց մեզ և այլն։
Մեկ կիսամյակում վեց առարկա էի սովորում, ու վեց առարկաների դեպքում էլ առաջին կիսամյակում նման իրավիճակում եմ եղել։ Սակայն կամաց-կամաց ընտելացա, սկսեցի սովորել, ինձ համար ավելի հեշտացավ, երբ ձեռք բերեցի վրացի ընկերներ, որոնք օգնեցին ինձ։ Նման իրավիճակում էի նաև, երբ սկսեցի աշխատել «Հանրային հեռարձակողում», քանի որ նույնիսկ այնտեղ, թեև աշխատում էի էթնիկ փոքրամասնությունների ներկայացուցիչների հետ, նրանք ինձնից լավ գիտեին վրացերեն, և ես նորից հայտնվել էի դժվար կացության մեջ, քանի որ այդ լեզուն (վրացերեն) չգիտեի։
Սովորելու խնդիր էր նաև այն, որ վախենում էի խոսել, ասել որևէ բառ, քանի որ վստահ չէի ինքս ինձ վրա (լեզվի իմացության առումով): Թեև պատրաստ էի և սովորում էի, բայց դեռևս չէի համարձակվում ձեռքս բարձրացնել ու դաս պատասխանել, թեև սովորել էի։
Ի՞նչ է ձեզ տալիս էթնիկ փոքրամասնության ներկայացուցիչ լինելը: Երբևէ զգացե՞լ եք խտրականության դրսևորում էթնիկ պատկանելության պատճառով:
Բարեբախտաբար, քիչ են դեպքերը, երբ խտրականության զգացում եմ ունեցել իմ էթնիկ ծագման պատճառով, սակայն հիշում եմ մի դեպք, երբ մեզ հրավիրեցին «Հանրային հեռարձակողի» ռադիո՝ ներկայացնելու մեր «Բազմազան Վրաստան» նախագիծը, մեզ ռադիոյով զանգեցին ու սկսեցին հայհոյել. «Հայեր, գնացեք ձեր Հայաստան, Հայաստանում վրացական ռադիո չկա, ինչո՞ւ պետք է Վրաստանում այդ լեզվով ռադիո լինի…»։ Ես դեռ հիշում եմ այդ խոսքերը և այդ մարդու տոնը, երբ նա խոսում էր։
Բացասական փորձ է նաև այն, որ որքան էլ ինտեգրված լինեմ, ուր էլ գնամ, ինձ օտար եմ զգում: Ես մի կողմից զգացողություն ունեմ, որ և՛ Վրաստանը, և՛ Հայաստանը իմն են, մյուս կողմից՝ զգում եմ, որ երկուսից էլ օտար եմ։ Շատ դրական բաների մասին կարող եմ խոսել։ Օրինակ, չնայած մեր տարբերություններին, մենք ունենք հավասար իրավունքներ և հնարավորություններ, նույնիսկ այն, որ բարձրագույն ուսումնական հաստատություն ենք ընդունվում միայն մեկ առարկայից քննություն հանձնելով, մինչդեռ այդ հնարավորությունը հասանելի չէ վրացական դպրոց ավարտած դիմորդներին: Սա կարելի է անվանել դրական խտրականություն։
Ձեր կարծիքով` ի՞նչ խոչընդոտների են հանդիպում էթնիկ փոքրամասնությունների կանայք աշխատանքի մեջ:
Որպես կին աշխատող` ես չեմ հիշում, որ աշխատանքային միջավայրում որևէ խոչընդոտի հանդիպած լինեմ: Հիշում եմ մի դեպք, դա անցյալ տարի էր, երբ Նինոծմինդայի, Ախալքալաքի և Ծալկայի մունիցիպալիտետներում ֆոկուս խումբ էինք անցկացնում քաղծառայողների հետ, և հետևյալ հարցն էինք տալիս. «Ի՞նչ խոչընդոտների եք բախվում որպես կին աշխատող»: Հարցվողներից շատերը պատասխանեցին, որ մեզ մոտ միայն դրական խտրականություն կա, այն է՝ «տղամարդիկ հարգում են կանանց», իրենց տեղերը զիջում են, դուռն են բացում, կանանց ներկայությամբ կոպիտ խոսքեր չեն ասում և այլն։ Եվ նրանք մեզ ասում էին, որ դա լավ փորձ է:
Opinion, pooling and voting
