Ինչպե՞ս են քաղցկեղի բջիջները խաբում իմունային համակարգին

Իմունային համակարգն առանցքային դեր է խաղում քաղցկեղի բջիջների հայտնաբերման եւ ոչնչացման գործում: Քաղցկեղի իմունոթերապիան աշխատում է՝ ծրագրավորելով իմունային բջիջները՝ քաղցկեղային բջիջները ճանաչելու եւ ոչնչացնելու համար: Սակայն քաղցկեղի շատ տեսակներ կարող են խուսափել իմունային հսկողությունից տարբեր մեխանիզմների միջոցով, ինչը հանգեցնում է բուժման դիմադրության, հայտնել է «Научная Россия» պորտալը։ Սա ընդգծում է մոլեկուլային գործընթացներն ավելի լավ հասկանալու անհրաժեշտությունը, որոնք թույլ կտան քաղցկեղի բջիջներին խուսափել իմունային պատասխանից:
Ուռուցքային միկրոմիջավայրը (TME)՝ ուռուցքը շրջապատող տարածությունը, կարեւոր դեր է խաղում քաղցկեղի եւ իմունային բջիջների փոխազդեցության մեջ: Քաղցկեղի բջիջները կարող են վերափոխել TME-ն իրենց առավելությունների համար՝ թուլացնելով ուռուցք ներթափանցող լիմֆոցիտները (TILs)՝ իմունային բջիջները, որոնք գրոհում են ուռուցքները: Միտոխոնդրիաները, որոնք նաեւ հայտնի են որպես «բջջի էներգիայի կենտրոններ», փոքր օրգանելներ են, որոնք էներգիա են արտադրում բջջային տարբեր գործընթացների համար։ Դրանք կարեւոր դեր են խաղում քաղցկեղի բջիջների եւ TIL-ների նյութափոխանակության վերածրագրավորման գործում: Բայց միտոխոնդրիալ դիսֆունկցիայի հիմքում ընկած ճշգրիտ մեխանիզմները եւ դրա ազդեցությունը TME-ի վրա դեռ լավ հասկանալի չեն:

Գիտելիքների այս բացը շտկելու համար Ճապոնիայի Օկայամա համալսարանի պրոֆեսոր Յոսուկե Տոգաշիի գլխավորած հետազոտողների թիմը հայտնաբերել է քաղցկեղից իմունային խուսափման միտոխոնդրիալ դիսֆունկցիայի նոր պատկերացումներ: Թիմը միտոխոնդրիումային թրաֆիկինգ է բացահայտել՝ որպես իմունային խուսափման հիմնական մեխանիզմ: Հետազոտությունը հրապարակվել է Nature ամսագրում։

Պրոֆեսոր Տոգաշին նշել է. «Մենք հայտնաբերել ենք միտոխոնդրիալ փոխանցումը որպես իմունային խուսափման հիմնական մեխանիզմներից մեկը: «Մեր հետազոտությունը պատկերացում է տալիս այն մասին, թե ինչպես են ուռուցքները դիմադրում իմունային պատասխաններին, ինչը կարող է հանգեցնել քաղցկեղի տարբեր տեսակների բուժման ավելի համապարփակ եւ հարմարեցված մոտեցումների մշակմանը»:

Միտոխոնդրիաները կրում են իրենց ԴՆԹ-ն (mtDNA), որը կոդավորում է էներգիայի արտադրության եւ փոխանցման համար կարեւոր սպիտակուցներ: Բայց mtDNA-ն ենթակա է վնասման, եւ mtDNA-ի մուտացիաները կարող են խթանել ուռուցքի աճը եւ մետաստազները: Այս հետազոտության ընթացքում հետազոտողները վերլուծել են քաղցկեղ ունեցող պացիենտների TIL-ները եւ պարզել, որ դրանք պարունակում են նույն mtDNA մուտացիաները, ինչ քաղցկեղային բջիջները: Հետագա վերլուծությունը ցույց է տվել, որ նման մուտացիաները կապված են անոմալ միտոխոնդրիալ կառուցվածքների եւ TIL-ների դիսֆունկցիայի հետ:

Օգտագործելով լյումինեսցենտային մարկերը՝ հետազոտողները հետեւել են միտոխոնդրիումների տեղաշարժին քաղցկեղի բջիջների եւ T բջիջների միջեւ: Նրանք պարզել են, որ միտոխոնդրիաները տեղափոխվում են ուղիղ միջբջջային հանգույցներով, որոնք կոչվում են թունելային նանոխողովակներ, ինչպես նաեւ արտաբջջային վեզիկուլների միջոցով: Մտնելով T բջիջների մեջ՝ քաղցկեղից ստացված միտոխոնդրիումները աստիճանաբար փոխարինել են սկզբնական T բջիջներին, ինչի արդյունքում առաջացել է «հոմոպլազմիա» կոչվող վիճակը, որտեղ բջջում mtDNA-ի բոլոր պատճենները նույնական են:

Սովորաբար, TIL-ներում վնասված միտոխոնդրիումները հեռացվում են միտոֆագիա կոչվող գործընթացի միջոցով: Բայց քաղցկեղի բջիջներից տեղափոխված միտոխոնդրիումները, կարծես, դիմացկուն են այս դեգրադացմանը: Հետազոտողները պարզել են, որ միտոֆագիան արգելակող գործոնները կրում են միտոխոնդրիաների հետ մեկտեղ՝ կանխելով դրանց ոչնչացումը: Արդյունքում՝ TIL-ները զգացել են միտոխոնդրիալ դիսֆունկցիա, ինչը հանգեցրել է բջիջների բաժանման, նյութափոխանակության փոփոխությունների, օքսիդատիվ սթրեսի ավելացման եւ իմունային պատասխանի նվազմանը: Մկների մոդելներում այս դիսֆունկցիոնալ TIL-ները նույնպես դիմադրություն են ցույց տվել իմունային «անցակետի» արգելակիչներին, որը իմունոթերապիայի տեսակ է:

Նշելով միտոխոնդրիալ թրաֆիկինգը որպես իմունային խուսափման նոր մեխանիզմ՝ հետազոտությունը նոր ուղիներ է բացել քաղցկեղի բուժման բարելավման համար: Միտոխոնդրիալ թրաֆիկինգի արգելափակումը կարող է ուժեղացնել իմունոթերապիայի արձագանքը, հատկապես բուժման հանդեպ դիմացկուն քաղցկեղ ունեցող պացիենտների մոտ:

Պրոֆեսոր Տոգաշին եզրափակել է. «Քաղցկեղի ներկա բուժումները համընդհանուր արդյունավետ չեն, եւ հրատապ անհրաժեշտություն կա նոր բուժումների, որոնք կարող են հաղթահարել դիմադրողականության մեխանիզմները: «Քաղցկեղի եւ իմունային բջիջների միջեւ միտոխոնդրիալ թրաֆիկինգին խոչընդոտող դեղամիջոցների մշակումը կարող է բարելավել իմունոթերապիայի արդյունավետությունը եւ դրանով իսկ ապահովել բուժման անհատական ​​տարբերակներ քաղցկեղ ունեցող պացիենտների համար, որոնք դիմացկուն են գոյություն ունեցող բուժումների հանդեպ»:

---

---