ახალციხეში სწავლობენ აუტიზმის ამოცნობას, ხოლო ნინოწმინდაში ბევრი კვლავ დუმს
CENN-მა, ევროკავშირის მხარდაჭერით განხორციელებული „სამოქალაქო საზოგადოების გაძლიერება ინკლუზიური და მწვანე პოსტკოვიდ აღდგენისათვის“ პროგრამის ფარგლებში, სამცხე-ჯავახეთში მედია-ტური გამართა։ სხვადასხვა მედიასაშუალების წარმომადგენლები გაეცნენ ახალციხეში განხორციელებულ ინიციატივებს, რომლებიც მიმართულია ახალი სოციალური მომსახურებების შექმნისკენ, არსებული სერვისების ხარისხის გაუმჯობესებისა და ხელმისაწვდომობის გაზრდისკენ։
განსაკუთრებით აღსანიშნავია პროექტი – „ახალციხის მუნიციპალიტეტის სკოლამდელი დაწესებულებების პერსონალის გადამზადება აუტიზმის ადრეული აღმოჩენისა და ეფექტიანი მხარდაჭერის მიმართულებით“։ იგი განხორციელდა ახალციხის საბავშვო ბაღში, რომელსაც ასევე ესწრებიან აუტიზმის ნიშნების მქონე ბავშვებიც։
„კამილიელების“ საბავშვო ბაღში შექმნილი იყო ნათელი, მიმზიდველი და სტიმულირებადი გარემო, განსაკუთრებული ყურადღება გამახვილებული იყო ბავშვების სენსორულ და განვითარების საჭიროებებზე। ეზოში განთავსებული იყო ბავშვების ხელით შექმნილი ნივთები, სურათები და თამაშები। ოთახებში იყო სხვადასხვა ტიპის და სტილის სათამაშოები, რომლებიც ხელს უწყობდა სენსორული სისტემის განვითარებას – სპეციალური განათების, ხმებისა და ხელსაწყოების გამოყენებით։
„კამილიელების“ რეაბილიტაციის ცენტრის დირექტორმა, ქრისტინა ლაზარაშვილმა აღნიშნა, რომ პროგრამის დაწყებიდან ერთი წლის განმავლობაში ცენტრი თანამშრომლობდა საბავშვო ბაღების გაერთიანებასთან।
„ამ ერთი წლის განმავლობაში ჩვენი მიზანი იყო აღმზრდელ-მასწავლებლებისა და სპეციალური პედაგოგების გადამზადება, რათა ისინი შეძლებოდნენ აუტიზმის ნიშნების ადრეულ აღმოჩენას, სწორი ინტერვენციის განხორციელებასა და ბავშვებისთვის შესაბამისი დახმარების გაწევას। რადგან საბავშვო ბაღი არის ბავშვის საზოგადოებაში შესვლის პირველი ნაბიჯი, აუცილებელი იყო, რომ აღმზრდელები მზადყოფნაში ყოფილიყვნენ აუტიზმის ნიშნების დროულად შესამჩნევად და სწორი რეაგირების გზების ასარჩევად,“ – განაცხადა ქრისტინა ლაზარაშვილმა। მისი თქმით, პროექტმა უკვე გამოიღო შედეგი – რეაბილიტაციის ცენტრში მიმართვიანობა გაიზარდა, რადგან აღმზრდელები და სპეციალური პედაგოგები შეძლებენ ბავშვების სწორად გადამისამართებას სპეციალიზებულ ცენტრებში, სადაც თითოეული ბავშვის საჭიროებებზე მორგებული პროფესიული გუნდი ყალიბდება։
„აუტიზმის ნიშნებთან ერთად შევეხეთ სენსორულ ინტეგრაციასაც। რეგიონში ეს თემა ახალია, მაშინ როდესაც დიდ ქალაქებში მსგავსი პროგრამები უკვე მოქმედებს। ამ ინიციატივამ ხელი შეუწყო, რომ ახალციხის საბავშვო ბაღებში აუტიზმის ნიშნების სწორად ამოცნობა განხორციელებულიყო। მონაწილეებმა გაიარეს როგორც თეორიული კურსი, ასევე პრაქტიკული სამუშაოები სენსორულ ოთახში। სულ ახალციხის მუნიციპალიტეტის 26 საბავშვო ბაღიდან გადამზადდა 50 თანამშრომელი,“ – აღნიშნა ლაზარაშვილმა।
მიუხედავად ამისა, ბევრ ოჯახში კვლავ შენარჩუნებულია დუმილის კულტურა, როცა საქმე ბავშვების განვითარების თავისებურებებს ეხება। თუ ბავშვს აქვს აუტიზმისთვის დამახასიათებელი ნიშნები, მშობლები ხშირად ერიდებიან მათ გამჟღავნებას ან განხილვას।
ფსიქოლოგი გოჰარ აღჯოიანის თქმით, საზოგადოებაში დუმილია იქ, სადაც ყველაზე მეტად არის საჭირო საუბარი। „ბევრი ოჯახი, რომელიც შეხება ჰქონია აუტიზმს, ერიდება ამის გახმაურებას। მიზეზები მრავალფეროვანია। კვლავ არსებობს სტიგმა და სტერეოტიპი, თითქოს აუტიზმის სპექტრის დარღვევა „ნაკლია“ ან „სავადმყოფო მდგომარეობაა“। მაგრამ აუტიზმი დაავადება არ არის,“ – ამბობს ფსიქოლოგი।
მისი თქმით, პრობლემაა ინფორმაციის ნაკლებობაც – ბევრს საკმარისი ცოდნა არ აქვს ამ დიაგნოზის შესახებ। „„სხვანაირი ყოფნა“ სირცხვილი არ არის, და აუტიზმის სპექტრის მქონე ადამიანები ჩვენი საზოგადოების სრულფასოვანი და უნიკალური წევრები არიან, როგორც ჩვენგანი თითოეული,“ – ამბობს ფსიქოლოგი։
ნინოწმინდის მუნიციპალიტეტში შესაბამისი ცენტრები ჯერ კიდევ არ არსებობს। ამ მიზეზით, ოჯახები იძულებულნი არიან ბავშვები გადაიყვანონ მეზობელ ქალაქებში, მაგალითად, ახალქალაქის „ნაბიჯები“ აუტიზმის ცენტრში։
„ნაბიჯები“ სოციალური დაწესებულება 2020 წლიდან ფუნქციონირებს। იგი დააფუძნეს მეუღლეებმა გიორგი მელიქიძემ და სვეტლანა სერობიანმა – იმისთვის, რომ ახალქალაქისა და ნინოწმინდის მუნიციპალიტეტებში მცხოვრებ აუტიზმის მქონე ბავშვებს უზრუნველეყოთ საჭირო მკურნალობა და რეაბილიტაციის სერვისები।
ცენტრის დამფუძნებელმა სვეტლანა სერობიანმა ჩვენს საუბარში აღნიშნა, რომ ამჟამად ცენტრს ნინოწმინდიდან მხოლოდ ერთი ბავშვი სტუმრობს, მაშინ როდესაც ადრე დაახლოებით 20 მოსწავლე ჰყავდათ ნინოწმინდიდან। მისი თქმით, მსგავსი ცენტრების არსებობა უკიდურესად მნიშვნელოვანია, რადგან აქ ბავშვებთან პროფესიონალები მუშაობენ, ხოლო მშობლებისთვის ფსიქოლოგიურად ძალიან რთულია დამოუკიდებლად მართონ განსაკუთრებულ საჭიროებებთან დაკავშირებული განვითარების პროცესი।
ამ თემაზე ვისაუბრეთ ნინოწმინდელი ახალგაზრდებთანაც, რომლებმაც აღნიშნეს: „თუ ნინოწმინდაში არ არის აუტიზმის ცენტრი, ამას რამდენიმე ნეგატიური შედეგი აქვს։ პირველ რიგში, აუტიზმის მქონე ბავშვები და მათი ოჯახები ვერ იღებენ სპეციალურ პროგრამებს, ლოგოპედურ და ფსიქოლოგიურ მხარდაჭერას। მშობლები იძულებულნი არიან ან გადავიდნენ სხვა ქალაქში, ან რეგულარულად იარონ იქ, სადაც ცენტრი არსებობს। ეს ფინანსურადაც და ფიზიკურადაც დამღლელია,“ – აღნიშნა ერთ-ერთმა ახალგაზრდამ, დამატებით ხაზი გაუსვა, რომ ცენტრის არარსებობის გამო ბავშვებს ნაკლები შესაძლებლობა აქვთ კომუნიკაციისა და ინტეგრაციისთვის। ეს კი ასევე იწვევს სტერეოტიპებისა და არასწორი დამოკიდებულებების გამყარებას საზოგადოებაში։
Opinion, pooling and voting
